87

حسابرسی

خداوند در آیه 21 تا 26 غاشیه سوره 88 میفرماید: فَذَكِّرْ إِنَّما أَنْتَ مُذَكِّرٌ * لَسْتَ عَلَيْهِمْ بِمُصَيْطِرٍ. «تو تذکر بده (یادآوری کن). تو فقط یک تذکر دهنده هستی * تسلطی بر آنها نداریإِلاَّ مَنْ تَوَلَّى وَ كَفَرَ * فَيُعَذِّبُهُ اللَّهُ الْعَذابَ الْأَكْبَرَ. «بجز کسی که روگرداند و کافر (منکر) شد. (که به تذکر تو گوش نمیدهد.) بنابراین اَلله (خدا) او را عذاب بزرگتری خواهد کردإِنَّ إِلَيْنا إِيابَهُمْ * ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنا حِسابَهُمْ. «چون بازگشت آنها به پیش ما است. (پیش ما بر میگردند.) و رسیدگی به حساب آنها هم بر عهده ما استچون خداوند در آیه 115 مؤمنون سوره 23 میفرماید: أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّما خَلَقْناكُمْ عَبَثاً وَ أَنَّكُمْ إِلَيْنا لا تُرْجَعُونَ؟ «آیا خیال کرده‌اید که شما را بیهوده آفریده‌ایم؟ و پیش ما برگردانده نمی‌شوید؟» آیه 39 احزاب سوره 33 در بارۀ کسانی که رسالت خدا را بدیگران میرسانند میفرماید: الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ وَ يَخْشَوْنَهُ وَ لا يَخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَّ اللَّهَ وَ كَفى بِاللَّهِ حَسِيباً. «پیغمبرانی که رسالت اَلله (خدا) را به مردم میرسانند، و فقط از او میترسند، و از احدی غیر از خدا (الله) نمی‌ترسند. اَلله برای حسابرسی کافی استآیه 21 رعد سوره 13 در باره صفت افراد خردمند میفرماید: الَّذِينَ يَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ يَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ. «خردمندان افرادی هستند که آنچه خداوند دستور داده که وصل شود وصل میکنند، و از صاحب اختیارشان میترسند، و از حساب بدی (که داشته باشند) می‌ترسندآیه 49 کهف سوره 18 میفرماید: وُضِعَ الْكِتابُ فَتَرَى الْمُجْرِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَ يَقُولُونَ يا وَيْلَتَنا ما لِهذَا الْكِتابِ لا يُغادِرُ صَغِيرَةً وَ لا كَبِيرَةً إِلاَّ أَحْصاها وَ وَجَدُوا ما عَمِلُوا حاضِراً وَ لا يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَداً. «کتاب (پرونده اعمال) در میان گذاشته میشود، و افراد مُجرم (گناهکار) را می‌بینی که از آنچه در آن است ترس دارند؛ و میگویند: وای بر ما، این چه جور پرونده‌ای است که هیچ عمل کوچک یا بزرگ را فروگذار نکرده و همه آنها را به حساب آورده. و تمام کارهائی که کرده‌اند حاضر می‌یابند. و صاحب اختیار تو به کسی ظلم نمیکندآیه 16 سوره لقمان سوره 31 میفرماید لقمان در وصیت (سفارش) به فرزندش گفت: يا بُنَيَّ إِنَّها إِنْ تَكُ مِثْقالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّماواتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ. «پسرم. اگر عمل تو به اندازه دانه خردلی باشد و در سنگ سخت و بزرگ یا در آسمان‌ها یا در زمین باشد اَلله (خداوند) آن را پای حساب می‌آورد. چون اَلله دقیق و آگاه استخداوند در آیه 47 انبیاء سوره 21 میفرماید: نَضَعُ الْمَوازِينَ الْقِسْطَ لِيَوْمِ الْقِيامَةِ فَلا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيْئاً وَ إِنْ كانَ مِثْقالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ أَتَيْنا بِها وَ كَفى بِنا حاسِبِينَ. «ترازوی عدالت را برای روز قیامت میگذاریم؛ بنابراین به کسی ذره‌ای ظلم نمیشود؛ و اگر عمل کسی به اندازه دانه خردلی باشد آن را بحساب می‌آوریم. ما برای حسابرسی کافی هستیممسلمان واقعی که به کتاب الهی و وجود چنین پرونده‌ای ایمان دارد از اینکه کوچکترین خطائی بکند میترسد و سعی میکند در تمام کارهائی که میکند ذره‌ای از حقوق مردم را پایمال نکند چون میداند خداوند بعدالت امر کرده و مسلمان واقعی کسی است که با تمام وجود و هستی خود یعنی با مال و جانش در راه ساختن دنیائی که در آن اثری از ظلم و فساد و اجحاف و تبعیض بیجا نباشد کوشش و مبارزه میکند. چون خداوند در آیه 25 حدید سوره 57 میفرماید: لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَ الْمِيزانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ. «پیغمبرانمان را با دلیل‌های روشن و کتاب و میزان (وسیله سنجش) فرستادیم، برای اینکه مردم عادل باشند، و عدالت را اجرا کنندمسلمان واقعی میداند که خداوند در بیان منظور و هدف و مقصود خودش در فرستادن پیغمبران اشتباه نمیکند و دروغ نمیگوید. مسلمان واقعی میداند که خداوند در آیه 15 حجرات سوره 49 میفرماید: إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتابُوا وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ. «افراد با ایمان (مسلمان) فقط کسانی هستند که به اَلله و پیغمبرش ایمان آوردند، بعد هم دچار شک نشدند، و با مال و جانشان در راه خداوند (اَلله) جهاد و کوشش کردند. چنین افرادی در ادعای ایمان خود راستگو هستند.» (وقتی ادعای ایمان و مسلمانی میکنند راست میگویند.) لذا مسلمان واقعی که قرآن را وحی و کلام و راهنمائی خداوند میداند به وجود چنین پرونده‌ای و چنین روزی ایمان کامل دارد و سعی میکند مرتکب خطائی نشود. و اگر خطائی کرده توبه میکند. یعنی تصمیم میگیرد بعد از آن دیگر چنان کاری نکند. این تصمیم و بازگشت از گناه و ترک گناه توبه نام دارد و احتیاجی به گفتن ندارد. مسلمان واقعی میداند که در روز قیامت هر کس به تنهائی پیش خداوند می‌آید. چون آیه 95 مریم سوره 19 میفرماید: كُلُّهُمْ آتِيهِ يَوْمَ الْقِيامَةِ فَرْداً. «هر کدام آنها روز قیامت تنها پیش خداوند می‌آیندو میداند هر کس مسئول اعمال خودش میباشد. چون آیه 38 مدثر سوره 74 و با اندکی تفاوت آیه 21 طور سوره 52 میفرماید: كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ رَهِينَةٌ. «هر کس گرو اعمال خویش استو آیه 101 مؤمنون سوره 23 میفرماید: إِذا نُفِخَ فِي الصُّورِ فَلا أَنْسابَ بَيْنَهُمْ يَوْمَئِذٍ وَ لا يَتَساءَلُونَ. «وقتی در صور دمیده شود، در آن روز خویشاوندی وجود ندارد، و از وضع هم سوال نمیکنندآیه 33 لقمان سوره 31 میفرماید: يا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ وَ اخْشَوْا يَوْماً لا يَجْزِي والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَ لا مَوْلُودٌ هُوَ جازٍ عَنْ والِدِهِ شَيْئاً إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ. «ای مردم از صاحب اختیارتان بترسید، و از روزی بترسید که در آن هیچ پدری جزای فرزند خودش را نمیدهد، و هیچ فرزندی ذره‌ای از جزای پدرش را نمیدهد. وعده خدا حق (درست) است. بنابراین زندگانی دنیا (روابطی که در آن بین افراد وجود دارد) شما را فریب ندهد، و شیطان فریبکار شما را گول نزندمسلمان واقعی میداند در آن روز حسابرسی بسیار دقیق است و هر کس جزای اعمال خود را بطور کامل می‌بیند. چون خداوند در آیه 23 تا 25 آل‌عمران سوره 3 میفرماید: أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيباً مِنَ الْكِتابِ يُدْعَوْنَ إِلى كِتابِ اللَّهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ يَتَوَلَّى فَرِيقٌ مِنْهُمْ وَ هُمْ مُعْرِضُونَ. «آیا کسانی که نصیبی از کتاب خداوند به آنها داده شده بود ندیدی که از آنها دعوت میشود که کتاب خدا (اَلله) بین آنها حکم کند، ولی عده‌ای از آنها از اینکار خودداری میکنند، (رو برمیگردانند. قبول نمیکنند) در حالیکه اعراض کننده (روگردان) هستندذلِكَ بِأَنَّهُمْ قالُوا لَنْ تَمَسَّنَا النَّارُ إِلاَّ أَيَّاماً مَعْدُوداتٍ وَ غَرَّهُمْ فِي دِينِهِمْ ما كانُوا يَفْتَرُونَ. «این کار بعلت این است که گفتند آتش جهنم جز چند روزی بما نمیرسد؛ و آنچه بهم بافته‌اند آنها را در دینشان فریب دادهفَكَيْفَ إِذا جَمَعْناهُمْ لِيَوْمٍ لا رَيْبَ فِيهِ وَ وُفِّيَتْ كُلُّ نَفْسٍ ما كَسَبَتْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ. «روزی که شکی در آن نیست (روز قیامت) که آنها را جمع میکنیم چگونه خواهند بود. روزی که هر کسی جزای کارهائی را که کرده بطور کامل می‌بیند، و به آنها ظلمی نمیشودآیه 70 زمر سوره 39 میفرماید: وُفِّيَتْ كُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِما يَفْعَلُونَ. «جزای کارهای هر کسی کاملاً به او داده میشود. خدا از کارهائی که میکردند بهتر از همه اطلاع داردآیه 19 احقاف سوره 46 میفرماید: لِكُلٍّ دَرَجاتٌ مِمَّا عَمِلُوا وَ لِيُوَفِّيَهُمْ أَعْمالَهُمْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ. «برای هر یک درجاتی از کارهائی که کرده‌اند دارند و به آنها ظلمی نمیشودآیه 21 اسراء سوره 17 میفرماید: انْظُرْ كَيْفَ فَضَّلْنا بَعْضَهُمْ عَلى بَعْضٍ وَ لَلْآخِرَةُ أَكْبَرُ دَرَجاتٍ وَ أَكْبَرُ تَفْضِيلاً. «نگاه کن که در دنیا چقدر بعضی را بر بعضی برتری دادیم. مسلماً در آخرت درجات خیلی بیشتر و برتری‌ها خیلی بیشتر استخداوند در باره فریب خوردگان شیطان در آیه 43 و 44 حجر سوره 15 میفرماید: إِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِينَ * لَها سَبْعَةُ أَبْوابٍ لِكُلِّ بابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُومٌ. «جهنم وعده گاه آنان است * جهنم 7 در دارد. هر دری جزئی قسمت شده از آن را داردجای همه یکی نیست. آیه 48 و 123 بقره سوره 2 میفرماید: «از روزی بر حذر باشید که هیچکس جزای دیگری را نمی‌دهد. و از کسی شفاعتی قبول نمی‌شود. و از کسی تاوانی (جریمه‌ای) گرفته نمی‌شود. و به آنها یاری نخواهد شد