86 جهنّم

از جهنّم 77 بار در قرآن یاد شده است. در این بحث در باره مشخصات جهنّم از نظر قرآن نگاه میکنیم. از آخر قرآن بطرف اول قرآن می‌آئیم. آیه 8 تا 11 قارعه سوره 101 قرآن میفرماید: أَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوازِينُهُ . فَأُمُّهُ هاوِيَةٌ. وَ ما أَدْراكَ ماهِيَهْ. نارٌ حامِيَةٌ. «اما کسی که میزان‌هایش سبک باشد، جایش هاویه است. چه میدانی هاویه چیست؟ هاویه آتش سوزانی است.»

آیه اول تا 7 غاشیه سوره 88 میفرماید: هَلْ أَتاكَ حَدِيثُ الْغاشِيَةِ ؟ وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ خاشِعَةٌ ، عامِلَةٌ ناصِبَةٌ ، تَصْلى ناراً حامِيَةً ، تُسْقى مِنْ عَيْنٍ آنِيَةٍ ، لَيْسَ لَهُمْ طَعامٌ إِلاَّ مِنْ ضَرِيعٍ ، لا يُسْمِنُ وَ لا يُغْنِي مِنْ جُوعٍ. «آیا خبر غاشیه به تو رسیده؟ در آن روز صورت‌هائی ترسان (خوار) هستند. کار کننده‌اند و رنج می‌برند. وارد آتش سوزان میشوند. از چشمه‌های آب داغ به آنها می‌نوشانند. هیچ غذائی غیر از خار خشک تلخ ندارند. که نه آنها را چاق میکند نه جلوی گرسنگی آنها را میگیرد.» آیه 30 تا 36 مرسلات سوره 77 در باره کسانی که منکر وحی بودن قرآن باشند میفرماید: انْطَلِقُوا إِلى ظِلٍّ ذِي ثَلاثِ شُعَبٍ. لا ظَلِيلٍ وَ لا يُغْنِي مِنَ اللَّهَبِ. إِنَّها تَرْمِي بِشَرَرٍ كَالْقَصْرِ. كَأَنَّهُ جِمالَتٌ صُفْرٌ. وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ. هذا يَوْمُ لا يَنْطِقُونَ. وَ لا يُؤْذَنُ لَهُمْ فَيَعْتَذِرُونَ. «بطرف سایه سه شاخه بروید. سایه‌ای که سایه ندارد و جلوی آتش را نمیگیرد. شراره‌ای که می‌افکند مثل یک قصر است. مثل اینکه شراره آن شتر زردی است. (شراره آن به اندازه یک شتر است.) در آن روز وای بر منکران. این روزی است که آنها حرفی نمیزنند. و به آنها اجازه داده نمیشود که عذرخواهی کنند.» آیه 4 انسان (دَهر) سوره 76 میفرماید: إِنَّا أَعْتَدْنا لِلْكافِرِينَ سَلاسِلَ وَ أَغْلالاً وَ سَعِيراً. «ما برای کافران (منکران) زنجیرها و قیدها و آتش سوزان آماده کرده‌ایم.» آیه 26 تا 30 مدّثّر سوره 74 در باره کسی که بگوید قرآن سخن بشر است میفرماید: سَأُصْلِيهِ سَقَرَ. وَ ما أَدْراكَ ما سَقَرُ. لا تُبْقِي وَ لا تَذَرُ . لَوَّاحَةٌ لِلْبَشَرِ. عَلَيْها تِسْعَةَ عَشَرَ. «او را وارد سَقَر میکنیم. چه میدانی (از کجا میدانی) که سَقَر چیست. نه باقی میگذارد نه ترک میکند. پوست را سیاه میکند. 19 نگهبان دارد.»

آیه 15 و 16 معارج سوره 70 میفرماید: إِنَّها لَظى. نَزَّاعَةً لِلشَّوى. «آن آتشی است که زبانه میکشد، و پوست میکَنَد» و آیه 30 تا 32 حاقه سوره 69 در باره کسی که نامه اعمالش را به دست چپش میدهند میفرماید: خُذُوهُ فَغُلُّوهُ. ثُمَّ الْجَحِيمَ صَلُّوهُ. ثُمَّ فِي سِلْسِلَةٍ ذَرْعُها سَبْعُونَ ذِراعاً فَاسْلُكُوهُ. او را بگیرید و در غَُل (قید و بند) ببندید، و او را وارد جهنم کنید، و بعد در زنجیری که طول آن 70 ذرع است درآورید.» آیه 6 تا 8 مُلک سوره 67 میفرماید: لِلَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ عَذابُ جَهَنَّمَ وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ. إِذا أُلْقُوا فِيها سَمِعُوا لَها شَهِيقاً وَ هِيَ تَفُورُ. «کسانی که منکر صاحب اختیارشان شوند عذاب جهنم را دارند. و جهنم بدجائی است. وقتی در آن انداخته شوند صدای زننده آن را میشنوند، در حالی که میجوشد و فوران میکند.» تَكادُ تَمَيَّزُ مِنَ الْغَيْظِ كُلَّما أُلْقِيَ فِيها فَوْجٌ سَأَلَهُمْ خَزَنَتُها أَ لَمْ يَأْتِكُمْ نَذِيرٌ؟ «نزدیک است که از شدت خشم بترکد. هر وقت دسته‌ای در آن انداخته میشود نگهبانان جهنم از آنها می‌پرسند: مگر کسی که شما را از کار خلاف و افتادن به جهنم بترساند برای شما نیامد؟» آیه 93 و 94 واقعه سوره 56 در باره منکرانی که راه صحیح را گم کرده‌اند میفرماید: فَنُزُلٌ مِنْ حَمِيمٍ وَ تَصْلِيَةُ جَحِيمٍ. «با آب جوش از آنها پذیرایی میشود، و آنها را وارد جهنم میکنند.» آیه 41 تا 44 واقعه سوره 56 میفرماید: أَصْحابُ الشِّمالِ ما أَصْحابُ الشِّمالِ؟ فِي سَمُومٍ وَ حَمِيمٍ، وَ ظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ، لا بارِدٍ وَ لا كَرِيمٍ. «اصحاب شِمال، اصحاب شِمال چیست؟ کسانی هستند که گرفتار باد سوزان و آب جوش و سایه‌ای از دود سیاه هستند که نه خنک است نه خوش آیند.» آیه 47 و 48 قمر سوره 54 میفرماید: إِنَّ الْمُجْرِمِينَ فِي ضَلالٍ وَ سُعُرٍ. يَوْمَ يُسْحَبُونَ فِي النَّارِ عَلى وُجُوهِهِمْ ذُوقُوا مَسَّ سَقَرَ. «افراد مُجرم (خطاکار) در گمراهی و آتش سوزان هستند. روزی که آنها را دَمَرو روی صورتشان به آتش جهنم میکشند و به آنها گفته میشود عذاب جهنم را بچشد.» آیه 30 ق سوره 50 میفرماید: يَوْمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ امْتَلَأْتِ وَ تَقُولُ هَلْ مِنْ مَزِيدٍ. «روزی که به جهنم میگوییم: آیا پر شدی؟ و جهنم میگوید: آیا آدم بیشتری هست؟» آیه 43 تا 50 دخان سوره 44 میفرماید: إِنَّ شَجَرَتَ الزَّقُّومِ. طَعامُ الْأَثِيمِ. «درخت زقوم خوراک گناهکاران است.» كَالْمُهْلِ يَغْلِي فِي الْبُطُونِ كَغَلْيِ الْحَمِيمِ. «مثل جوشیدن مس در شکم‌ها میجوشد، مثل جوشیدن آب جوش.» خُذُوهُ فَاعْتِلُوهُ إِلى سَواءِ الْجَحِيمِ. «او را بگیرید و به وسط جهنم بکشید.» ثُمَّ صُبُّوا فَوْقَ رَأْسِهِ مِنْ عَذابِ الْحَمِيمِ. «بعد روی سرش از عذاب آب جوش بریزید.» ذُقْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْكَرِيمُ. «بچش. تو همان کسی هستی که ادعا میکردی قدرتمند و بزرگوار هستی.» إِنَّ هذا ما كُنْتُمْ بِهِ تَمْتَرُونَ. «این همان چیزی است که به وجود آن شک داشتید.» آیه 74 تا 76 زخرف سوره 43 میفرماید: إِنَّ الْمُجْرِمِينَ فِي عَذابِ جَهَنَّمَ خالِدُونَ. «مجرمین (گناهکاران) همیشه در عذاب جهنم خواهند بود.» لا يُفَتَّرُ عَنْهُمْ وَ هُمْ فِيهِ مُبْلِسُونَ. «عذاب آنها سبک نمیشود و در آن ناامید خواهند بود.» وَ ما ظَلَمْناهُمْ وَ لكِنْ كانُوا هُمُ الظَّالِمِينَ. «ما به آنها ظلم نکردیم، ولی خودشان ظالم بودند.» آیه 19 و 20 فُصّلَت (سجده دوم) سوره 41 میفرماید: يَوْمَ يُحْشَرُ أَعْداءُ اللَّهِ إِلَى النَّارِ فَهُمْ يُوزَعُونَ. «روزی که دشمان اَلله (خدا) به طرف آتش جهنم جمع میشوند و دسته دسته میشوند.» حَتَّى إِذا ما جاؤُها شَهِدَ عَلَيْهِمْ سَمْعُهُمْ وَ أَبْصارُهُمْ وَ جُلُودُهُمْ بِما كانُوا يَعْمَلُونَ. «تا وقتی که به جهنم برسند گوش و چشم و پوست بدنشان در باره کارهائی که میکردند بر ضد آنها شهادت میدهند.» آیه 55 تا 58 ص سوره 38 میفرماید: إِنَّ لِلطَّاغِينَ لَشَرَّ مَآبٍ. جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَها فَبِئْسَ الْمِهادُ. «طغیانگران جای بدی دارند. جهنمی که وارد آن میشوند. جهنم جای بدی است.» هذا فَلْيَذُوقُوهُ حَمِيمٌ وَ غَسَّاقٌ. «این آب جوش و چرک زخم است که باید آن را بچشند.» وَ آخَرُ مِنْ شَكْلِهِ أَزْواجٌ. «و انواع عذابهای دیگر.» آیه 62 تا 67 صافّات سوره 37 میفرماید: أَ ذلِكَ خَيْرٌ نُزُلاً أَمْ شَجَرَةُ الزَّقُّومِ؟ إِنَّا جَعَلْناها فِتْنَةً لِلظَّالِمِينَ. «آیا وضع کسانی که در بهشت هستند از نظر پذیرائی بهتر است یا پذیرائی با درخت زقّوم؟ ما آن را وسیله امتحان افراد ظالم قرار دادیم.» إِنَّها شَجَرَةٌ تَخْرُجُ فِي أَصْلِ الْجَحِيمِ. «زقوم درختی است که در ته جهنم در می‌آید.» طَلْعُها كَأَنَّهُ رُؤُسُ الشَّياطِينِ. «خوشه آن مثل سر شیاطین است.» فَإِنَّهُمْ لَآكِلُونَ مِنْها فَمالِؤُنَ مِنْهَا الْبُطُونَ. «آنها از آن میخورند و شکم‌شان را از آن پر میکنند.» ثُمَّ إِنَّ لَهُمْ عَلَيْها لَشَوْباً مِنْ حَمِيمٍ. «بعد روی آن مخلوطی از آب جوش دارند.» آیه 42 سبا سوره 34 میفرماید: فَالْيَوْمَ لا يَمْلِكُ بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ نَفْعاً وَ لا ضَرًّا وَ نَقُولُ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا ذُوقُوا عَذابَ النَّارِ الَّتِي كُنْتُمْ بِها تُكَذِّبُونَ. «امروز بعضی از شما برای بعضی مالک نفع و ضرری نیستند و به افراد ظالم میگوئیم عذاب آتشی را که منکر آن بودید بچشید.» آیه 90 نمل سوره 27 میفرماید: مَنْ جاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَكُبَّتْ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلاَّ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ. «کسانی که کار بد کرده‌اند دَمَرو در آتش انداخته میشوند. (وارونه روی صورتشان) آیا غیر از این است که جزای کارهائی که کرده‌اید به شما داده میشود؟» آیه 94 و 95 شعراء سوره 26 میفرماید: فَكُبْكِبُوا فِيها هُمْ وَ الْغاوُونَ، وَ جُنُودُ إِبْلِيسَ أَجْمَعُونَ. «همه مشرکان و فریب خوردگان و لشکریان ابلیس وارونه (سرنگون. دَمَرو) در جهنم می‌افتند.» آیه 11 و 13 فرقان سوره 25 میفرماید: بَلْ كَذَّبُوا بِالسَّاعَةِ وَ أَعْتَدْنا لِمَنْ كَذَّبَ بِالسَّاعَةِ سَعِيراً. «منکر قیامت شدند. در صورتیکه ما برای کسانی که منکر قیامت شوند آتش سوزان جهنم را آماده کرده‌ایم.» إِذا رَأَتْهُمْ مِنْ مَكانٍ بَعِيدٍ سَمِعُوا لَها تَغَيُّظاً وَ زَفِيراً. «وقتی جهنم را از راه دور می‌بینند صدای خشم و فریاد آن را میشنوند.» آیه 29 کهف سوره 18 میفرماید: إِنَّا أَعْتَدْنا لِلظَّالِمِينَ ناراً أَحاطَ بِهِمْ سُرادِقُها وَ إِنْ يَسْتَغِيثُوا يُغاثُوا بِماءٍ كَالْمُهْلِ يَشْوِي الْوُجُوهَ. «ما برای افراد ظالم آتشی آماده کرده‌ایم که شعله‌هایش وجود آنها را اِحاطه میکند. و اگر کمک بخواهند با آبی مثل مس گداخته (آب شده) که صورت را بریان میکند بداد آنها میرسند.» آیه 97 اسراء، و 16 و 49 ابراهیم، 27 یونس و 35 توبه را هم ببینید.