55 حمد

حمد یعنی ستایش و ثنا و مدح و تمجید، کلمه حمد در قرآن فقط برای خداوند بکار رفته و برای هیچکس حتی هیچ پیغمبری این کلمه بکار نرفته است. مسلمان در روز لااقل 10 بار سوره حمد را می‌خواند و میتواند 17 بار در روز در نمازهایش این سوره را بخواند ولی در تسبیحات اربعه نیز الْحَمْدُ لِلَّهِ می‌گوید و در تشهد نیز الْحَمْدُ لِلَّهِ میگوید تا توجه داشته باشد نباید مدّاح و ستایشگر و ثناگوی احدی غیر از خداوند باشد. چون میداند پایه گذار تمام دیکتاتوری‌ها و دیکتاتور تراشی‌ها و فوق انسان تراشی‌ها همین مداحی‌ها و ثناگوئی‌ها و ستایشگری‌ها و غلوّها و مبالغه‌ها و اغراق گوئی‌ها است.

خداوند در آیه 77 مائده میفرماید: قُلْ يا أَهْلَ الْكِتابِ لا تَغْلُوا فِي دِينِكُمْ غَيْرَ الْحَقِّ وَ لا تَتَّبِعُوا أَهْواءَ قَوْمٍ قَدْ ضَلُّوا مِنْ قَبْلُ وَ أَضَلُّوا كَثِيراً وَ ضَلُّوا عَنْ سَواءِ السَّبِيلِ. «بگو ای اهل کتاب (ای دینداران) بناحق در دینتان غلوّ (مبالغه گوئی) نکنید، و از دلخواه عده‌ای که قبلاً گمراه شدند و عده زیادی را گمراه کردند و از راه راست منحرف شدند پیروی نکنید.» کلمه حمد در قرآن 38 بار به تنهائی آمده و 5 بار با ضمیری که به خداوند بر میگردد. آیه 2 فاتحه الکتاب (سوره اول قرآن) میفرماید: الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ. «ستایش و ثنا و مدح اختصاص به اَلله صاحب اختیار تمام مردم جهان دارد.» بار دیگر نیز این جمله در قرآن آمده است. آیه اول سوره انعام (سوره 6) میفرماید: الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ جَعَلَ الظُّلُماتِ وَ النُّورَ. «ستایش اختصاص به کسی دارد که آسمان‌ها و زمین را خلق کرد و تاریکی‌ها و نور را ایجاد کرد.» آیه 43 اعراف (سوره 7) میفرماید: اهل بهشت قالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدانا لِهذا وَ ما كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّهُ. «گفتند ستایش اختصاص به اَلله دارد که ما را به اینجا هدایت کرد. اگر اَلله ما را هدایت نمیکرد ما خودمان هدایت نمیشدیم.» و آیه 10 یونس (سوره 10) میفرماید: آخِرُ دَعْواهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ. «آخرین سخن اهل بهشت این است که ستایش اختصاص به اَلله صاحب اختیار کلیه افراد بشر دارد.» آیه 98 حجر (سوره 15) به پیغمبر ص میفرماید: فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَ كُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ. «بنابراین با ستایش صاحب اختیارت تسبیح کن و از سجده کنندگان باش.» و آیه 111 اسراء (سوره 17) در باره نماز میفرماید: قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ تَكْبِيراً. «بگو ستایش اختصاص به اَلله دارد که فرزندی نگرفته، و شریکی در فرمانروائی خود ندارد، و نه به خاطر ذلّت یاوری داشته و او را بزرگ دار و تکبیر بگو.» و در آیه اول کهف (سوره 18) میفرماید: الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَنْزَلَ عَلى عَبْدِهِ الْكِتابَ وَ لَمْ يَجْعَلْ لَهُ عِوَجاً. «ستایش اختصاص به اَلله دارد که قرآن را بر بنده‌اش نازل کرد و هیچگونه انحرافی در آن قرار نداد.» آیه 130 طه (سوره 20) میفرماید: فَاصْبِرْ عَلى ما يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ غُرُوبِها وَ مِنْ آناءِ اللَّيْلِ فَسَبِّحْ وَ أَطْرافَ النَّهارِ لَعَلَّكَ تَرْضى. «بر آنچه میگویند صبر داشته باش و قبل از طلوع خورشید و قبل از غروب آن و اوائل شب و اطراف روز با حمد (ستایش) صاحب اختیارت تسبیح او را بگو شاید خشنود شوی.» چون آیه 28 رعد (سوره 13) میفرماید: أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ. «بدانید که با یاد اَلله دلها آرامش پیدا میکند.» آیه 59 نمل (سوره 27) میفرماید: قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ سَلامٌ عَلى عِبادِهِ الَّذِينَ اصْطَفى آللَّهُ خَيْرٌ أَمَّا يُشْرِكُونَ. «بگو ستایش اختصاص به اَلله دارد، و سلام بر بندگانش که برگزید. آیا اَلله بهتر است یا این چیزهائی که شریک او میسازند؟» آیه 93 نمل (سوره 27) میفرماید: قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ سَيُرِيكُمْ آياتِهِ فَتَعْرِفُونَها. «بگو ستایش و مدح و ثنا اختصاص به اَلله دارد آیاتش را به شما نشان خواهد داد و شما آن‌ها را خواهید شناخت.» آیه 63 عنکبوت (سوره 29) میفرماید: لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ نَزَّلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَحْيا بِهِ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِ مَوْتِها لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْقِلُونَ. «اگر از بت‌پرستان مشرک سوال کنی چه کسی از آسمان باران نازل کرده و بوسیله آن زمین را پس از مردنش زنده میکند؟ حتماً میگویند اَلله. بگو ستایش نیز اختصاص به اَلله دارد. ولی بیشتر آنها این مطلب را درک نمی‌کنند.» آیه 17 و 18 روم میفرماید: فَسُبْحانَ اللَّهِ حِينَ تُمْسُونَ وَ حِينَ تُصْبِحُونَ * وَ لَهُ الْحَمْدُ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ عَشِيًّا وَ حِينَ تُظْهِرُونَ. «پس وقتی روز را به پایان میرسانید و موقعی که شب را بپایان میرسانید اَلله را تسبیح گوئید * ستایش و ثنا شب و موقع ظهر در آسمان‌ها و زمین به خداوند اختصاص دارد.» آیه 25 لقمان (سوره 31) میفرماید: لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْلَمُونَ. «اگر از آنها سؤال کنی چه کسی آسمان‌ها و زمین را آفریده حتماً میگویند اَلله. بگو ستایش نیز به اَلله اختصاص دارد. ولی بیشتر آنها این را نمیدانند.» آیه اول سبا (سوره 34) میفرماید: الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ لَهُ الْحَمْدُ فِي الْآخِرَةِ وَ هُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ. «ستایش فقط اختصاص به اَلله دارد که آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است مال او است، در آخرت نیز حمد اختصاص به او دارد، و او حکیم و دانا است.» آیه اول فاطر (سوره 35) میفرماید: الْحَمْدُ لِلَّهِ فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ. «ستایش فقط اختصاص به اَلله آفریننده آسمان‌ها و زمین دارد.» آیه 55 مؤمن (سوره 40) میفرماید: فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ اسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِالْعَشِيِّ وَ الْإِبْكارِ. «بنابراین صبر داشته باش. چون وعده اَلله درست است و بخاطر گناهت از خدا طلب آمرزش کن و با ستایش صاحب اختیارت شب و صبح زود تسبیح بگو.» و در آیه 65 مؤمن میفرماید: هُوَ الْحَيُّ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ فَادْعُوهُ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ. «خدا زنده است. معبودی (کسی که در مقابلش احساس و ابراز کوچکی کنید و بدون چون و چرا تسلیم احکام و نظرهایش باشید) غیر از او وجود ندارد. بنابراین در حالی که دین را برای او خالص میکنید او را به کمک بخوانید. ستایش فقط اختصاص به اَلله صاحب اختیار تمام افراد بشر دارد.»

آیه 36 جاثیه (سوره 45) میفرماید: فَلِلَّهِ الْحَمْدُ رَبِّ السَّماواتِ وَ رَبِّ الْأَرْضِ رَبِّ الْعالَمِينَ. «بنابراین ستایش فقط اختصاص به اَلله صاحب اختیار آسمان‌ها و صاحب اختیار زمین و صاحب اختیار تمام افراد بشر دارد.» آیه 39 و 40 ق (سوره 50) میفرماید: فَاصْبِرْ عَلى ما يَقُولُونَ وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَ قَبْلَ الْغُرُوبِ * وَ مِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَ أَدْبارَ السُّجُودِ. «بنابراین بر آنچه میگویند صبر داشته باش، و قبل از طلوع خورشید و قبل از غروب با ستایش صاحب اختیارت او را تسبیح بگو. و قسمتی از شب پس از سجده نیز او را تسبیح بگو.» و آیه 48 و 49 طور (سوره 52) میفرماید: وَ اصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ فَإِنَّكَ بِأَعْيُنِنا وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ حِينَ تَقُومُ * وَ مِنَ اللَّيْلِ فَسَبِّحْهُ وَ إِدْبارَ النُّجُومِ. «برای فرمان صاحب اختیارت صبر داشته باش. که تو تحت نظر ما هستی. و موقعی که بلند میشوی با ستایش صاحب اختیارت تسبیح او را بگو * و پاره‌ای از شب و موقع ناپدید شدن ستاره‌ها نیز او را تسبیح بگو.» آیه اول تغابن (سوره 64) میفرماید: يُسَبِّحُ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ. «آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است تسبیح اَلله را میگویند. فرمانروائی اختصاص به او دارد؛ و ستایش نیز اختصاص به او دارد؛ و او بر هر کاری قادر است.» سوره نصر میفرماید: إِذا جاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ * وَ رَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْواجاً * فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَ اسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كانَ تَوَّاباً. «وقتی یاری اَلله و پیروزی حاصل شد * و دیدی مردم فوج فوج وارد دین اَلله می‌شوند با ستایش صاحب اختیارت تسبیح او را بگو و بخاطر کم صبری خودت از خدا طلب آمرزش کن، چون او توبه پذیر است.» به آیه 45 انعام و 39 ابراهیم و 75 نحل و 28 مؤمنون و 15 نمل و 15 فصّلت و 34 فاطر و 182 صافات و 29 و 74 و 75 زمر و 7 مؤمن نیز نگاه کنید. آیه 30 بقره میفرماید: إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي جاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً قالُوا أَ تَجْعَلُ فِيها مَنْ يُفْسِدُ فِيها وَ يَسْفِكُ الدِّماءَ وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَ نُقَدِّسُ لَكَ قالَ إِنِّي أَعْلَمُ ما لا تَعْلَمُونَ. «وقتی صاحب اختیارت به فرشتگان گفت من در زمین نماینده‌ای قرار میدهم فرشتگان گفتند آیا کسی را در زمین قرار میدهی که در آن فساد و خونریزی کند، ما با حمد تو، تو را تسبیح میکنیم و تقدیس مینمائیم. خدا گفت من چیزی را میدانیم که شما نمیدانید.»