40

بت


پرستان

صحبت از بُت و بُت‌پرستی زیاد است. اما براستی بت چیست و بت‌پرست کیست؟ بیائید با هم بررسی کنیم مبادا خود ما هم بت‌پرست باشیم و متوجه نباشیم. اولاً باید ببینیم پرستش چیست. پرستش در فارسی اصیل و صحیح خدمت کردن و بندگی است. عَبد یعنی بنده و عبادت یعنی بندگی کردن. بنده کسی است که در مقابل ارباب (مالک، صاحب اختیار) خود از خود اختیاری ندارد و خود را در مقابل او حقیر و ناچیز می بیند و از دستورهای او بدون چون و چرا اطاعت میکند. راغب اصفهانی در کتاب مفردات قرآن می‌نویسد: الْعُبوُدِیَّهُ اِظهارُ التَّذَلُّلِ وَ الْعِبادَهُ اَبلَغُ مِنها وَ لا یَستَحِقُّها اِلاّ مَن لَهُ غایَهُ الْافضالِ. «عُبودیت اظهار ذلت و خواری و کوچکی و حقارت است و عبادت از آن رساتر است و استحقاق آن را جز کسی که منتهای فضل و بخشش را دارد ندارددر اَلْمُنْجِد آمده است: عَبَدَالله: وَحَّدَهُ وَ خَدَمَهُ وَ خضَعَ وَ ذَلَّ وَ طاعَ لَهُ. «خدا را عبادت (بندگی) کرد یعنی او را یگانه ساخت و به او خدمت کرد و در مقابلش فروتن بود و اظهار حقارت و کوچکی کرد و از دستورش اطاعت کرداما بت پرست چه کسی است. آیا بت پرستان بتی را که خودشان میساختند خداوند (آفریننده جهان و مالک و صاحب اختیار) آن میدانستند. آیا فکر میکنید تا این اندازه احمق و نادان بودند؟ من که فکر نمیکنم شما چنین نظری داشته باشید.

بت‌پرستان اَلله (خدا) را خالق (آفریننده) و صاحب اختیار جهان میدانستند و بت‌ها را شفیع و واسطه میان خود و درگاه خدا میدانستند که وسیله برآوردن دعای آنان باشند. همانطور که قرآن در آیه 18 یونس (سوره 10) میفرماید: يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَضُرُّهُمْ وَ لا يَنْفَعُهُمْ وَ يَقُولُونَ هؤُلاءِ شُفَعاؤُنا عِنْدَ اللَّهِ. «غیر از اَلله (خدا) چیزی را عبادت (بندگی) میکنند که ضرری به آنها نمیزند و نفعی به آنها نمیرساند ولی میگویند اینها شفیعان ما پیش اَلله (خدا) هستندآیه 3 زُمَر (سوره 39) میفرماید: أَلا لِلَّهِ الدِّينُ الْخالِصُ وَ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِياءَ ما نَعْبُدُهُمْ إِلاَّ لِيُقَرِّبُونا إِلَى اللَّهِ زُلْفى. «بدانید و متوجه باشید که فقط دین خالص مال خدا (اَلله) است. کسانی که غیر از خدا اولیائی برای خود گرفته‌اند میگویند: ما آنها را فقط برای اینکه ما را به اَلله (خدا) نزدیک کنند بندگی میکنیمتوجه دارید که آنها بت‌ها را برای اینکه بت‌ها آنها را به خدا نزدیک کنند بندگی میکردند و اینکار در آئین پاک اسلام شرک است.

امام سجاد زین العابدین ع امام چهارم شیعیان در دعای سیزدهم صحیفه سجادیه میفرماید: مَنْ تَوَجَّهَ بِحَاجَتِهِ إِلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ أَوْ جَعَلَهُ سَبَبَ نُجْحِهَا دُونَكَ فَقَدْ تَعَرَّضَ لِلْحِرْمَانِ، وَ اسْتَحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَوْتَ الْإِحْسَانِ. «کسی که برای برآورده شدن حاجتش به یکی از بندگان تو رو آورد یا او را غیر از تو سبب برآوردن حاجتش قرار داد خود را در معرض محرومیت از برآوردن حاجتش قرار داده و از جانب تو سزاوار این شده که احسان تو به او از بین برودعلی ع امام اول شیعیان و خلیفه چهارم اهل سنّت و صحابی بزرگ پیغمبر ص که در خانه پیغمبر بزرگ شده بود در نامه 31 نهج‌البلاغه به فرزندش امام حسن ع میفرماید: وَاعْلَمْ أَنَّ الَّذِي بِيَدِهِ خَزَائِنُ السَّمواتِ وَالْأَرْضِ قَدْ أَذِنَ لَكَ فِي الدُّعَاءِ، وَ تَكَفَّلَ لَكَ بِالْإِجَابَةِ، وَ أَمَرَكَ أَنْ تَسْأَلَهُ لِيُعْطِيَكَ، وَ تَسْتَرْحِمَهُ لِيَرْحَمَكَ، وَ لَمْ يَجْعَلْ بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ مَنْ يَحْجُبُهُ عَنْکَ، وَ لَمْ يُلْجِئْكَ إِلَى مَنْ يَشْفَعُ لَكَ إِلَيْهَ. «بدان، کسی که خزائن آسمان‌ها و زمین در دست (در اختیار و مال) او است به تو اجازه دعا داده است و ضامن اجابت آنهم شده (مطابق آیه 60: 40 و آیه 186: 2) و به تو دستور داده که از او بخواهی تا به تو عطا کند و از او طلب رحم کنی تا به تو رحم کند، و بین تو و خودش حاجب (پرده دار و دربانی) قرار نداده و تو را مجبور نساخته که دست به دامان کسی شوی که پیش او شفاعت تو را بکندچون میدانیم که خدا همه جا هست و سمیع (شنوا) و از رگ گردن به انسان نزدیک‌تر است چون خداوند در آیه 16 ق (سوره 50) میفرماید: لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ وَ نَعْلَمُ ما تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَ نَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ. «ما انسان را خلق کردیم و آنچه دلش (وجودش) او را به آن وسوسه میکند میدانیم. ما از رگ گردن او به او نزدیک‌تر هستیمبقول سعدی «دوست نزدیکتر از من به من است. وین عجب تر که من از او دورم چه کنم با که توان گفت که دوست در کنار من و من مهجورمبت‌پرستان اَلله (خدا) را خالق جهان میدانستند همانطور که آیه 61 و 63 عنکبوت (سوره 29) میفرماید: لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ. «اگر از آنان (از مشرکین و بت‌پرستان) بپرسی چه کسی آسمان‌ها و زمین را خلق کرد و خورشید و ماه را مسخّر کرد حتماً میگویند اَلله (خدا).» و لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ نَزَّلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَحْيا بِهِ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِ مَوْتِها لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا يَعْقِلُونَ. «اگر از آنها (از بت‌پرستان) بپرسی چه کسی از آسمان آب (باران) را نازل کرده و بوسیله آن زمین را بعد از مردنش زنده کرده حتماً میگویند اَلله (خدا) بگو ستایش فقط به اَلله اختصاص دارد (هیچکس دیگر سزاوار ستایش نیست) ولی اکثر آنها درک نمیکنند

آیه 38 زمر (سوره 39) میفرماید: لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ قُلْ أَ فَرَأَيْتُمْ ما تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ أَرادَنِيَ اللَّهُ بِضُرٍّ هَلْ هُنَّ كاشِفاتُ ضُرِّهِ أَوْ أَرادَنِي بِرَحْمَةٍ هَلْ هُنَّ مُمْسِكاتُ رَحْمَتِهِ قُلْ حَسْبِيَ اللَّهُ عَلَيْهِ يَتَوَكَّلُ الْمُتَوَكِّلُونَ. «اگر از آنان بپرسی چه کسی آسمان‌ها و زمین را خلق کرده حتماً میگویند اَلله (خدا) بگو نظر شما چیست و چه میگوئید؟ اگر اَلله (خدا) بخواهد ضرری بمن بزند چیزهائی که غیر از خدا میخوانید (از آنها کمک میخواهید) میتوانند آن را برطرف بسازند؟ (جلوی آن را بگیرند؟) یا اگر خدا خواست رحمتی بمن بکند آنها میتوانند جلوی رحمت او را بگیرند؟ بگو اَلله (خدا) برای من کافی است. توکل کنندگان بر او توکل میکنندآیه 25 لقمان (سوره 31) و آیه 9 و 87 زخرف (سوره 43) را هم ببینید. آیه 22 و 23 یونس (سوره 10) میفرماید: هُوَ الَّذِي يُسَيِّرُكُمْ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ حَتَّى إِذا كُنْتُمْ فِي الْفُلْكِ وَ جَرَيْنَ بِهِمْ بِرِيحٍ طَيِّبَةٍ وَ فَرِحُوا بِها جاءَتْها رِيحٌ عاصِفٌ وَ جاءَهُمُ الْمَوْجُ مِنْ كُلِّ مَكانٍ وَ ظَنُّوا أَنَّهُمْ أُحِيطَ بِهِمْ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ لَئِنْ أَنْجَيْتَنا مِنْ هذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِينَ * فَلَمَّا أَنْجاهُمْ إِذا هُمْ يَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ. «خداوند کسی است که شما را در خشکی و دریا میگرداند. تا وقتی که در کشتی بودید و باد خوبی جریان داشت و بخاطر آن شاد بودند. طوفانی در گرفت و امواج دریا از هر طرف سراغ آنها آمد و فکر کردند که موج آنها را فرا میگیرد و غرق میکند در حالی که دین را خالص میکردند اَلله (خدا) را به کمک خواندند و گفتند اگر ما را از این خطر نجات دهی سپاسگزار خواهیم بود * ولی وقتی خدا آنها را نجات داد در زمین بناحق ستم میکننداین مشرکین بودند در صورتیکه بسیاری از کسانی که خود را موحّد میدانند در مواقع خطری مثل این باز هم غیر خدا را بکمک میخوانند. آیا فکر نمیکنند که این کار شرک است؟ قرآن در آیه 64 آل‌عمران (سوره 3) میفرماید: «بگو ای اهل کتاب بیائید بسوی کلمه‌ای که بین ما و شما مساوی است، که فقط اَلله را بندگی کنیم و چیزی را شریک او نسازیم و بعضی از ما بعضی را ارباب (صاحب اختیار) خود نگیرندلا يَتَّخِذَ بَعْضُنا بَعْضاً أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّهِ. ولی مردم نادان مطابق آیه 31 توبه (سوره 9) اتَّخَذُوا أَحْبارَهُمْ وَ رُهْبانَهُمْ أَرْباباً مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ الْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ وَ ما أُمِرُوا إِلاَّ لِيَعْبُدُوا إِلهاً واحِداً لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ سُبْحانَهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ. «دانشمندان دینی و زاهدان تارک دنیای خود و همینطور پیغمبرشان مسیح ابن مریم را ارباب خود گرفتند. در صورتیکه به آنها دستوری غیر از اینکه خدای واحد را بندگی کنند داده نشده بود. معبودی (وجودی که انسان بنده او باشد و در مقابلش سر تعظیم خم کند و بدون چون و چرا از فرمانش اطاعت کند) غیر از خدا وجود ندارد. خداوند خیلی بالاتر از این چیزهائی است که شریک او میسازندامام صادق در باره این آیه و این شرک و بندگی غیر خدا در حدیث اول باب التقلید اصول کافی جلد اول (کتاب فضل علم) میفرماید: اَلا وَ اللَّهَ مادَعَوْهُمْ اِلی عِبادَهِ أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ دَعَوْهُمْ ما اجابُوا لَهُم وَ لکِنْ أَحَلُّوا لَهُمْ حَراماً وَ حَرَّمُوا عَلَیْهِمْ حَلالاً فَعَبَدُوهُمْ مِنْ حَیْثُ لایَشْعُرُونَ. «آگاه و متوجه باشید، به خدا قسم احبار و رهبان آنها را به بندگی خود دعوت نکردند. اگر هم دعوت میکردند مردم قبول نمیکردند. ولی آنها حرام خدا را برای آنها حلال کردند و حلال خدا را بر آنها حرام کردند و آنها هم ندانسته بنده آنها شدندبهوش باشید.