35 عمل صالح

عمل صالح یعنی «کار درست و صحیح و بجا و شایسته و سزاوار» صلاح دین یعنی درستی. فساد یعنی خرابی. صالح یعنی درست، فاسد یعنی خراب. اصلاح یعنی درست کردن. اِفساد یعنی خراب کردن. مصلح یعنی درست کننده. مُفسِد یعنی خراب کننده. آدم صالح یعنی آدم درستکار.

قرآن 4 بار از جمله در آیه 60 بقره (سوره 2) میفرماید: لا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ. «در زمین بفساد دامن نزنید.»

قرآن علت سقوط عظمت‌ها و امپراطوری‌های بزرگ جهانی را فساد معرفی میکند، همانطور که در آیه 6 تا 14 فجر (سوره 89) میفرماید: أَ لَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعادٍ * إِرَمَ ذاتِ الْعِمادِ * الَّتِي لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُها فِي الْبِلادِ * وَ ثَمُودَ الَّذِينَ جابُوا الصَّخْرَ بِالْوادِ * وَ فِرْعَوْنَ ذِي الْأَوْتادِ * الَّذِينَ طَغَوْا فِي الْبِلادِ * فَأَكْثَرُوا فِيهَا الْفَسادَ * فَصَبَّ عَلَيْهِمْ رَبُّكَ سَوْطَ عَذابٍ * إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصادِ. «آیا ندیدی صاحب اختیارت به قوم عاد چه کرد؟ با شهر پر ستونش (یا باغهای معلقه‌اش) که مثل آن در شهرها ساخته نشده بود، و با ثمود که سنگهای بزرگ را در دره میکندند، و با فرعون صاحب قدرت (یا صاحب اهرام مصر). اینها کسانی بودند که در شهرها طغیان کردند و فساد را افزایش دادند، در نتیجه تازیانه عذاب خداوند بر آنها فرود آمد. صاحب اختیار تو مراقب کار انسان‌ها است.» علت اینکار طبیعت انسانی است. چون خداوند در آیه 6 و 7 علق (سوره 96) میفرماید: إِنَّ الْإِنْسانَ لَيَطْغى * أَنْ رَآهُ اسْتَغْنى. «انسان وقتی خود را بی نیاز (قدرتمند) ببیند حتماً طغیان میکند.» چون انسان طبیعتاً بنده شهوات (امیال) خویش است و میخواهد هر کاری که دلش خواست بکند و هر دستوری که داد بدون چون و چرا اجرا شود. اگرچه دستورش به حیوان و گیاه و جماد باشد. بخصوص افرادی که در ناز و نعمت بزرگ میشوند و محتاجان خدمتگزار پدرانشان برای خود شیرینی بساط تملّق و چاپلوسی را برای آنها پهن می‌کنند. این‌ها آدم‌هائی پر توقع و لوس بار می‌آیند که انتظار دارند همه چیز در خدمت آنها و انجام دادن خواسته‌هایشان باشد. این‌ها نمیخواهند از هیچکس و هیچ قانونی اطاعت کنند و این طبیعت انسان‌ها است و وقتی قدرت پیدا کنند مطابق میل خود عمل میکنند. خداوند در آیه 41 روم (سوره 30) میفرماید: ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ. «بعلت کارهائی که مردم میکنند فساد در خشکی و دریا پدید آمده است.» خداوند در آیه 56 و 85 اعراف (سوره 7) میفرماید: لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها. «در زمین پس از اصلاح آن افساد (خرابکاری) نکنید.» آیه 205 بقره میفرماید: اللَّهُ لا يُحِبُّ الْفَسادَ. «اَلله (خدا) فساد را دوست ندارد.» و آیه 64 مائده (سوره 5) میفرماید: اللَّهُ لا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ. « اَلله (خدا) مفسدین (افرادی که باعث آلودگی اجتماع میشوند) را دوست ندارد.» اصلاح طلبان واقعی باید با اتحاد خود و تربیت انسان‌ها جلوی این افراد و این دستجات را بگیرند. خداوند در آیه 51 مؤمنون به پیغمبران میفرماید: يا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّباتِ وَ اعْمَلُوا صالِحاً إِنِّي بِما تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ. «ای پیغمبران، از خوردنی‌های پاک بخورید ولی کار درست و صحیح بکنید. من کارهائی را که میکنید میدانم.» شعیب ع پیغمبر خداوند در آیه 88 هود (سوره 11) میفرماید: ما أُرِيدُ أَنْ أُخالِفَكُمْ إِلى ما أَنْهاكُمْ عَنْهُ إِنْ أُرِيدُ إِلاَّ الْإِصْلاحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَ ما تَوْفِيقِي إِلاَّ بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ إِلَيْهِ أُنِيبُ. «من در آن چیزی که شما را از آن نهی میکنم سر مخالفت با شما را ندارم. من غیر از اصلاح، آنهم تا آنجا که از دستم برآید چیزی نمیخواهم. موفقیت من در اینکار با اَلله (خدا) است. بر او توکل کرده‌ام و بسوی او بر میگردم.» پیروان پیغمبران و دینداران واقعی خواستار اصلاح اجتماع هستند و در این راه باید متحداً با مال و جانشان کوشش کنند. چون خداوند در آیه 15 حجرات (سوره 49) میفرماید: إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتابُوا وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ. «مؤمنین واقعی فقط کسانی هستند که به اَلله (خدا) و رسولش ایمان آوردند و بعد هم دچار شک نشدند و با مال و جانشان در راه اَلله (برای ساختن یک دنیای پاک) جهاد کردند. چنین افرادی در ادعای دینداری خود صادقند.» واقعاً راست میگویند و ایمان دارند. و آیه 4 صف (سوره 61) میفرماید: إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذِينَ يُقاتِلُونَ فِي سَبِيلِهِ صَفًّا كَأَنَّهُمْ بُنْيانٌ مَرْصُوصٌ. « اَلله (خدا) کسانی را که یکپارچه و متحداً مثل بنائی محکم در راه او میجنگند دوست دارد.»

قرآن در آیه 55 نور (سوره 24) میفرماید: وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى لَهُمْ وَ لَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً يَعْبُدُونَنِي لا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئاً. «اَلله (خدا) به کسانی از شما که ایمان آورده و کار درست کرده باشند وعده داده است که آنها را در زمین جانشین قدرت زمان کند، همانطور که قبلی‌ها را جانشین قبل از خود کرد، و دینی را که برای آنها پسندیده به قدرت برساند و ترسشان را به امنیت خاطر تبدیل کند. که فقط مرا بندگی کنند و هیچکس را در بندگی خود شریک من نکنند.» از هیچکس و هیچ قانونی که بر خلاف قانون و احکام و نظرهای من باشد اطاعت نکنند. خداوند در آیه 110 کهف به پیغمبر ص میفرماید: قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحى إِلَيَّ أَنَّما إِلهُكُمْ إِلهٌ واحِدٌ فَمَنْ كانَ يَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً وَ لا يُشْرِكْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَداً. «بگو من انسانی مثل شما (با تمام اعضاء و جوارح و نیازهای انسانی) هستم. بمن وحی میشود که معبود شما معبود واحدی است. (بنده کسی غیر از او نباید بشوید) بنابراین کسی که امید دیدار صاحب اختیارش را دارد باید کار درست و صحیح بکند و کسی را شریک عبادت (بندگی) خود نکند.» بنده و مطیع محض هیچکس غیر از خدا نباشد. صالح ع پیغمبر خدا در آیه 151 و 152 شعراء (سوره 26) میفرماید: لا تُطِيعُوا أَمْرَ الْمُسْرِفِينَ * الَّذِينَ يُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ وَ لا يُصْلِحُونَ. «از کار و دستور افراد اسرافکار که در زمین فساد میکنند و اصلاح نمیکنند اطاعت نکنید.» برای اطاعت نکردن از چنین افرادی، افراد با ایمان باید با هم متحد باشند تا نیروی لازم را فراهم کنند و قدرت این را پیدا کنند که از دستور آنان اطاعت نکنند و جلوی آنها را هم بگیرند. در قرآن 68 بار ایمان در کنار عمل صالح (کار درست) آمده است. از جمله آیه 82 بقره (سوره 2) که میفرماید: الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِكَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيها خالِدُونَ. «کسانی که ایمان آوردند و کار درست (عمل صالح) کردند اهل بهشت هستند و همیشه در آن خواهند بود.» و آیه 62 بقره و با کمی اختلاف آیه 69 مائده (سوره 5) میفرماید: إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ الَّذِينَ هادُوا وَ الصَّابِئُونَ وَ النَّصارى مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ عَمِلَ صالِحاً فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ. «افراد با ایمان (کسانی که برسالت پیغمبر و الهی بودن قرآن ایمان دارند یعنی مسلمانان) و یهودی‌ها و عیسویان و صائبین. بطور کلی هر کس که به اَلله (خدا) و روز آخرت ایمان داشته و عمل صالح (کار درست) کرده باشد پاداشش پیش صاحب اختیارش محفوظ است نه ترسی دارد نه غصه‌ای.» آیه 111 تا 113 بقره (سوره 2) میفرماید: قالُوا لَنْ يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلاَّ مَنْ كانَ هُوداً أَوْ نَصارى تِلْكَ أَمانِيُّهُمْ قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ. «یهودی‌ها گفتند: هیچکس وارد بهشت نمیشود غیر از یهودیان (کسانی که از نسل یهودا و یعقوب باشند) و عیسویان گفتند، هیچکس جز مسیحیان (کسانی که به عیسی مسیح ایمان داشته باشند) وارد بهشت نمیشود. این تصور و آرزوی ایشان است. بگو اگر راست میگوئید دلیلتان را بیاورید.» بَلى مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ. «آری کسانی که خود را تسلیم اَلله (خدا) کرده و نیکوکار باشند پاداششان پیش صاحب اختیارشان محفوظ است نه ترسی دارند نه غصه‌ای.» قالَتِ الْيَهُودُ لَيْسَتِ النَّصارى عَلى شَيْ‏ءٍ وَ قالَتِ النَّصارى لَيْسَتِ الْيَهُودُ عَلى شَيْ‏ءٍ وَ هُمْ يَتْلُونَ الْكِتابَ كَذلِكَ قالَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ مِثْلَ قَوْلِهِمْ. «یهودی‌ها گفتند عیسویان دین ندارند (بر چیزی نیستند) و عیسویان گفتند یهودیان دین ندارند (چون به عیسی مسیح ایمان ندارند) در صورتیکه آنها کتاب دینی خود را میخوانند (و می‌بینند که چنین حرفی در آن نیست) تمام افراد نادان هم عین حرف آنها را میزنند.» و بهشت را انحصاری خود میدانند. در صورتیکه خداوند به یهودیان میفرماید: إِنْ زَعَمْتُمْ أَنَّكُمْ أَوْلِياءُ لِلَّهِ مِنْ دُونِ النَّاسِ فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ إِنْ كُنْتُمْ صادِقِينَ. «اگر گمان میکنید که شما دوست اَلله (خدا) هستید اگر راست میگویید تمنّای مرگ کنید.» که زودتر به بهشت بروید و از ناراحتی‌های جهان نجات پیدا کنید. آیه 123 نساء (سوره 4) میفرماید: لَيْسَ بِأَمانِيِّكُمْ وَ لا أَمانِيِّ أَهْلِ الْكِتابِ مَنْ يَعْمَلْ سُوءاً يُجْزَ بِهِ. «نه مطابق دلخواه شما است نه مطابق دلخواه اهل کتاب هر کس کار بدی کند جزای آن را خواهد دید.»