32

حجّ

تجمّع یعنی «دور هم جمع شدن» تجمّع سالانه‌ای که خداوند برای مسلمانان قرار داده حجّ نام دارد. خداوند در آیه 96 و 97 آل‌عمران (سوره 3) میفرماید: إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبارَكاً وَ هُدىً لِلْعالَمِينَ. «تحقیقاً اولین خانه‌ای که برای مردم ساخته شده خانه‌ای است که در مکه قرار دارد که مبارک (پر برکت) و راهنمائی برای جهانیان (مردم) استعالمین یعنی افراد بشر. چون مسلّم است که خانه کعبه راهنمای سنگ و چوب و گیاه و حیوان نیست. چون خانه‌ای است که برای مردم ساخته شده. ‌عالَمِين یعنی مردم نه جهان‌ها. خداوند در آیه 90 انعام (سوره 6) میفرماید: إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرى لِلْعالَمِينَ. «هدایت خداوند و قرآن فقط تذکری برای افراد بشر استچون مسلماً قرآن به سنگ و چوب و گیاه و عالم جوانی و پیری تذکر نمیدهد. بلکه این انسان‌ها هستند که از قرآن تذکر پیدا میکنند. آیه 104 یوسف (سوره 12) و 87 ص (38) و 52 قلم (سوره 68) و 27 تکویر (81) را ببینید. خداوند در آیه اول فرقان (سوره 25) میفرماید: تَبارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلى عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعالَمِينَ نَذِيراً. «خداوندی که قرآن (فرقان) را بر بنده خود نازل کرد که مردم جهان را بیم دهد مبارک استمسلماً پیغمبر برای بیم دادن انسان‌ها فرستاده شده وگرنه سنگ و چوب و گیاه و حیوان که مسئولیت و فهمی ندارند که پیغمبر برای بیم دادن و بر حذر داشتن آنها از کارهای بد آمده باشد. آیه 91 و 107 انبیاء (سوره 21) و 70 حجر (سوره 15) را هم ببینید. خداوند در آیه 97 آل‌عمران میفرماید: فِيهِ آياتٌ بَيِّناتٌ مَقامُ إِبْراهِيمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ كانَ آمِناً وَ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً وَ مَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعالَمِينَ. «در آن آیات روشنی و مقام ابراهیم وجود دارد. کسی که داخل آن شود در امان و امنیت خاطر است. حج خانه کعبه برای اَلله (خدا) بر کسی که توانائی رفتن به آن را دارد واجب است. کسی که منکر آن شود (برای خدا اهمیتی ندارد) چون اَلله از مردم جهان بی نیاز است

خداوند در آیه 27 تا 29 حج (سوره 22) میفرماید: أَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجالاً وَ عَلى كُلِّ ضامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ. «در بین مردم اعلام حج کن تا پیاده و سواره از هر راه دوری پیش تو بیایندلِيَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ وَ يَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَعْلُوماتٍ عَلى ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعامِ فَكُلُوا مِنْها وَ أَطْعِمُوا الْبائِسَ الْفَقِيرَ. «تا شاهد منافعی که حج برای آنها دارد باشند و اَلله را در روزهای معلومی بخاطر خوراک چهارپایانی که خدا روزی آنها ساخته یاد کنند. از گوشت آنها بخورید و به تهیدست فقیر هم بخورانیدثُمَّ لْيَقْضُوا تَفَثَهُمْ وَ لْيُوفُوا نُذُورَهُمْ وَ لْيَطَّوَّفُوا بِالْبَيْتِ الْعَتِيقِ. «باید کثافت‌های خود را پاک کنند و نذرشان را بطور کامل ادا کنند و دور خانه کعبه طواف کنندو در آیه 34 حج می‌فرماید: لِكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَكاً لِيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلى ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعامِ فَإِلهُكُمْ إِلهٌ واحِدٌ فَلَهُ أَسْلِمُوا وَ بَشِّرِ الْمُخْبِتِينَ. «برای هر دسته‌ای راه و رسمی برای کشتن چهارپایانی که خدا روزی آنها کرده برای ذکر کردن نام اَلله (خدا) قرار داده‌ایم. معبود همه شما یک معبود است. (خالق جهان معبود همه شما است) بنابراین تسلیم حکم و نظر او باشید. به افراد فروتن که تسلیم حکم خدا هستند بشارت بدهو آیه 37 حج میفرماید: لَنْ يَنالَ اللَّهَ لُحُومُها وَ لا دِماؤُها وَ لكِنْ يَنالُهُ التَّقْوى مِنْكُمْ. «گوشت و خون قربانی‌ها به اَلله (خدا) نمیرسد ولی تقوای شما به خدا میرسد

آیه 196 تا 202 بقره (سوره 2) میفرماید: وَ أَتِمُّوا الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ لِلَّهِ فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ وَ لا تَحْلِقُوا رُؤُسَكُمْ حَتَّى يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهُ فَمَنْ كانَ مِنْكُمْ مَرِيضاً أَوْ بِهِ أَذىً مِنْ رَأْسِهِ فَفِدْيَةٌ مِنْ صِيامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ فَإِذا أَمِنْتُمْ فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيامُ ثَلاثَةِ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَ سَبْعَةٍ إِذا رَجَعْتُمْ تِلْكَ عَشَرَةٌ كامِلَةٌ ذلِكَ لِمَنْ لَمْ يَكُنْ أَهْلُهُ حاضِرِي الْمَسْجِدِ الْحَرامِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ. «حج و عمره را برای اَلله (خدا) بطور کامل انجام دهید. و اگر از شرکت شما جلوگیری شد هر قربانی که امکان دارد بکنید. و سرتان را نتراشید تا موقعی که قربانی به محل خود برسد. هر کدام شما که مریض بود یا سرش ناراحت بود کفاره‌ای از قبیل روزه یا صدقه یا قربانی بدهد. و وقتی امنیت پیدا کردید. هر کس از عمره به حج دست یافت تا آنجا که میسّر باشد قربانی کند. کسی که پیدا نکرد سه روز در حج و هفت روز پس از بازگشت روزه بگیرد. این ده روز کامل میشود. این حکم برای کسی است که خانواده‌اش ساکن مسجدالحرام نباشد. از نافرمانی اَلله (خدا) بترسید و بدانید که مجازات اَلله (خداوند) شدید است». الْحَجُّ أَشْهُرٌ مَعْلُوماتٌ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لا جِدالَ فِي الْحَجِّ وَ ما تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ يَعْلَمْهُ اللَّهُ وَ تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوى وَ اتَّقُونِ يا أُولِي الْأَلْبابِ. «حج ماه‌های معلومی است. هر کس در یکی از این ماه‌ها حج را بر خود واجب دید بداند که در حج همخوابگی و فسق و بگو مگو وجود ندارد. هر کار خوبی که بکنید اَلله آن را میداند. توشه راه بردارید. بهترین توشه تقوی است. ای افراد خردمند از نافرمانی و عذاب من بترسیدلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُناحٌ أَنْ تَبْتَغُوا فَضْلاً مِنْ رَبِّكُمْ فَإِذا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفاتٍ فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرامِ وَ اذْكُرُوهُ كَما هَداكُمْ وَ إِنْ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الضَّالِّينَ. «گناهی بر شما نیست که در حج تجارت (خرید و فروش) هم بکنید. بنابراین چون از عرفات برگشتید در مشعرالحرام اَلله (خدا) را یاد کنید. او را همانطور یاد کنید که خدا شما را هدایت کرده. گرچه قبلاً گمراه بودید». ثُمَّ أَفِيضُوا مِنْ حَيْثُ أَفاضَ النَّاسُ وَ اسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ. «بعد از همان جائی که مردم بر میگردند شما هم برگردید. و از اَلله (خدا) طلب آمرزش کنید. چون اَلله آمرزنده و مهربان استفَإِذا قَضَيْتُمْ مَناسِكَكُمْ فَاذْكُرُوا اللَّهَ كَذِكْرِكُمْ آباءَكُمْ أَوْ أَشَدَّ ذِكْراً. «وقتی مناسک حج را انجام دادید، اَلله را آنطور که پدرانتان را یاد میکنید یاد کنید. یا بیشتر از اینکه پدرانتان را یاد میکنیدفَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا وَ ما لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلاقٍ. «عده‌ای از مردم میگویند صاحب اختیارا در دنیا بما بده. چنین افرادی در آخرت بهره‌ای ندارندوَ مِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ * أُولئِكَ لَهُمْ نَصِيبٌ مِمَّا كَسَبُوا وَ اللَّهُ سَرِيعُ الْحِسابِ. «در صورتیکه عده‌ای از مردم میگویند صاحب اختیارا وضع خوبی در دنیا بما بده و در آخرت نیز وضع خوبی بما بده و ما را از عذاب آتش جهنم حفظ فرما * چنین افرادی بهره‌ای از کارهائی که کرده‌اند میبرند. اَلله به سرعت حسابرسی میکنددسته اول کسانی هستند که طالب دنیا هستند به هر قیمتی که باشد. اما دسته دوم در ضمنی که دنیا را میخواهند از آخرت غافل نیستند لذا سعی میکنند با انجام دادن عمل صالح (کار درست و صحیح) هم دنیای خود را تأمین کنند هم آخرت خود را. این‌ها به حق دیگران چشم نمی‌دوزند و حق کسی را ضایع نمیکنند لذا سعی میکنند با عمل صالح (کار درست و صحیح) خود ارزش کار خود را بالا ببرند و زندگی خوبی در دنیا داشته باشند بدون اینکه آخرت را از دست بدهند. میدانیم که برای انجام دادن کار درست و صحیح باید راه آن را دانست. لذا این افراد سعی میکنند معلومات لازم را برای کار خود هر چه بیشتر بدست آورند. لذا از تحقیق و مطالعۀ آن غافل نیستند. و هر لحظه سعی میکنند معلومات جدیدتری برای بهبود کار خود بدست آورند و سعی میکنند کار خود را با دقت هر چه بیشتر انجام دهند. این افراد در کار دین هم از مطالعه احکام و نظرهای خداوند که در قرآن است غفلت نمی‌ورزند و «تا آنجا که امکان دارد قرآن میخوانندو «در باره آیات قرآن و نتایج آن فکر و اندیشه میکنندچون میدانند که خداوند در آیه آخر مزمّل (سوره 73) و آیه 82 نساء (سوره 4) دستور اینکار را داده است.

خداوند در آیه 158 بقره (سوره 2) میفرماید: إِنَّ الصَّفا وَ الْمَرْوَةَ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ فَمَنْ حَجَّ الْبَيْتَ أَوِ اعْتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيْهِ أَنْ يَطَّوَّفَ بِهِما وَ مَنْ تَطَوَّعَ خَيْراً فَإِنَّ اللَّهَ شاكِرٌ عَلِيمٌ. «صفا و مروه از شعائر اَلله (خداوند) است. کسی که حجّ خانه کعبه را میکند یا عمره بجا می‌آورد اشکالی ندارد که آنها را طواف کند. هرکس میل بکار خوب داشته باشد، بداند که اَلله قدرشناس دانا استآیه 32 حج (سوره 22) میفرماید: مَنْ يُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ. «هر کس شعائر اَلله (خدا) را بزرگ دارد از تقوای دل او استمیدانیم که دیدن جمعیت همفکر در روحیه انسان دخالت دارد و به او جرأت ابراز عقیده‌اش را میدهد و امیدش را به عملی شدن هدف دینش زیاد میکند. و جرأت دشمنان را نیز در مخالفت با آن کم میکند. خداوند که این روحیه افراد بشر را که خودش به آنها داده خوب میداند حج را برای اینکار واجب کرده است.

در قرآن صحبتی از حجرالاسود نیست.