28 ذکر

آیه 110 بقره (سوره 2) میفرماید: إِنَّ اللَّهَ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ. « اَلله کارهائی را که میکنید می‌بینید.» و آیه اول نساء (سوره 4) میفرماید: إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلَيْكُمْ رَقِيباً. « اَلله مراقب کارهای شما است.» و آیه 224 بقره (سوره 2) میفرماید: اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ. « اَلله شنوا و دانا است.» ایمان به چنین خدائی انسان را در هر لحظه از زندگانیش او را از کارهای زشت و ناروا باز میدارد. چون آیه 90 نحل (سوره 16) میفرماید: إِنَّ اللَّهَ ... يَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ وَ الْبَغْيِ. « اَلله از ... کارهای زشت و ناروا نهی میکند.» مسلمان واقعی با خواندن نماز و ذکر خدا و توجه به اینکه خدا کارهای او را می‌بیند و حرفهای او را میشنود از کارهای زشت و ناروا خودداری میکند. چون میداند همین خدائی که کارهای او را می‌بیند و حرف‌های او را میشنود و از افکار او هم اطلاع دارد مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ «صاحب روز جزا است.» همانطور که در نماز خود یادآوری میکند. خداوند به مسلمانان در آیه 41 احزاب (سوره 33) میفرماید: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثِيراً. «ای افراد با ایمان (ای کسانی که به رسالت پیغمبر اسلام ص و قرآن ایمان دارید) اَلله را زیاد ذکر (یاد) کنید.» و در آیه 152 بقره (سوره 2) میفرماید: فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ وَ اشْكُرُوا لِي وَ لا تَكْفُرُونِ. «مرا یاد کنید تا شما را یاد کنم (بیاد من باشید تا منهم متوجه شما شوم و یاد شما باشم.) و شکر نعمت مرا بجا آورید و منکر من نشوید.» آیه 41 آل‌عمران میفرماید: اذْكُرْ رَبَّكَ كَثِيراً وَ سَبِّحْ بِالْعَشِيِّ وَ الْإِبْكارِ. «ای زکریا صاحب اختیارت را زیاد یاد کن و شب‌ها و صبح‌ها تسبیح او را بگو.» و آیه 205 اعراف (سوره 7) میفرماید: اذْكُرْ رَبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعاً وَ خِيفَةً وَ دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ. «صاحب اختیارت را بدون اینکه به زبان آوری در دلت با تضرّع و ترس صبح و شب یاد کن.» و آیه 90 و 91 مائده (سوره 5) میفرماید: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَ الْمَيْسِرُ وَ الْأَنْصابُ وَ الْأَزْلامُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّيْطانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ * إِنَّما يُرِيدُ الشَّيْطانُ أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِي الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِرِ وَ يَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ عَنِ الصَّلاةِ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ. «ای افراد با ایمان (ای کسانی که به رسالت پیغمبر اسلام (ص) و وحی بودن قرآن ایمان دارید) شراب و قمار و بت‌ها و تیرهای قرعه و فال پلید و کار شیطان است. بنابراین از آن اجتناب کنید؛ تا رستگار شوید * شیطان میخواهد بوسیله شراب و قمار بین شما دشمنی و کینه ایجاد کند و شما را از ذکر (یاد) خدا و از نماز باز دارد. آیا شما از آن دست بر میدارید؟» چون وقتی مغز و عقل کار نکند غرائز حیوانی بروز میکند. آمار تصادفات و جنایات و مرگ‌ها نشان دهنده زیان الکل است. آدم عاقل از آن اجتناب میکند.

خداوند در آیه 103 و 104 یوسف (سوره 12) میفرماید: ما أَكْثَرُ النَّاسِ وَ لَوْ حَرَصْتَ بِمُؤْمِنِينَ * وَ ما تَسْئَلُهُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرٌ لِلْعالَمِينَ. «هر چند که علاقمند باشی بیشتر مردم ایمان نمی‌آورند* و تو از آنها بخاطر هدایتشان مزدی نمیخواهی. قرآن فقط تذکری برای مردم جهان است.» عالمین یعنی مردم جهان نه سنگ و چوب و درخت و حیوانات. قرآن برای تذکر به پشه و سوسک و فیل و ماهی نیامده بلکه برای تذکر به انسان‌ها آمده تا جامعۀ پاکی بسازند تا از شرّ مردم ستمگر و فاسد و فریبکار در امان باشند و دنیای پاکی بسازند که در آن از ظلم و فساد و فقر و جهل و خرد شدن شخصیت انسان‌ها اثری نباشد برای عالم جوانی و پیری نیست بلکه برای مردم است چه پیر باشند چه جوان. عالَمین یعنی انسان‌ها نه عالم‌ها. خداوند در آیه 21 غاشیه (سوره 88) میفرماید: فَذَكِّرْ إِنَّما أَنْتَ مُذَكِّرٌ. «تو تذکّر بده. تو فقط تذکّر دهنده هستی.» و در آیه 55 ذاریات (سوره 51) میفرماید: ذَكِّرْ فَإِنَّ الذِّكْرى تَنْفَعُ الْمُؤْمِنِينَ. «تذکر بده. چون تذکر برای افراد با ایمان فایده دارد.» و در آیه 9 اعلی (سوره 87) میفرماید: فَذَكِّرْ إِنْ نَفَعَتِ الذِّكْرى. «اگر تذکر مفید باشد تذکر بده.» و آیه 9 منافقون (سوره 63) میفرماید: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُلْهِكُمْ أَمْوالُكُمْ وَ لا أَوْلادُكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْخاسِرُونَ. «ای افراد با ایمان مال و فرزندتان شما را سرگرم و از ذکر اَلله غافل نکند. کسانیکه از ذکر خدا غافل شوند ضرر کرده‌اند.» و آیه 28 رعد (سوره 13) میفرماید: الَّذِينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ. «کسانی که ایمان آوردند و قلبشان با یاد اَلله آرامش یافت (خداوند هدایتشان میکند) آگاه باشید که با ذکر (یاد) اَلله دل‌ها آرامش پیدا میکند.» این ذکر گفتن سُبْحانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ. نیست بلکه یاد خداوند سمیع و علیم و رقیب و مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ و سریع الحساب و شدید العقاب بودن است که در اثر نافرمانی او انسان به عذاب ابدی جهنم دچار میشود.

همانطور که از رسول خدا ص در حدیث 7 صفحه 202 جلد 11 وسائل الشیعه نقل شده که میفرماید: ثَلاثٌ لا تُطیقُها هذِهِ الاُمَّهُ: اَلمُؤاساهُ لِلاَخِ فی مالِه، وَ اِنصافُ النّاسِ مِن نَفسِه، وَ ذِکرُاللهِ عَلی کُلِّ حالٍ. وَ لَیسَ هُوَ سُبْحانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ وَ اللهُ اَکبَرُ. وَ لکِن اِذا وَرَدَ عَلی ما یُحْرَمُ عَلَیهِ خافَ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ عِندَهُ وَ تَرَکَهُ. «سه چیز است که این امت طاقت آن را ندارد: ترجیح دادن برادر دینی بر خود در مال خود، از طرف خودش با مردم منصف بودن، و در همه حال یاد خدا بودن. و آن گفتن سُبْحانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ وَ اللهُ اَکبَرُ. «خدا منزّه است و ستایش اختصاص به خدا دارد و معبودی غیر از اَلله وجود ندارد و اَلله بزرگتر است» نیست. بلکه وقتی در مقابل چیزی قرار گرفت که بر او حرام شده از خداوند در آن موقع بترسد و آن کار را نکند.»

و در حدیث 13 صفحه 203 آن از رسول خدا ص نقل شده که فرمود: مَن اَطاعَ اللهَ فَقَد ذَکَرَ اللهَ وَ اِن قَلَّت صَلوتُهُ وَ صِیامُهُ وَ تِلاوَتُهُ القُرآنَ. وَ مَن عَصَی اللهَ فَقَد نَسِیَ اللهَ وَ اِن کَثُرَتْ صًلوتُهُ وَ صِیامُهُ وَ تَلاوَتُهُ القُرآنَ. «کسی که از دستورهای اَلله اطاعت کرد یاد اَلله بوده و اگر چه نمازش و روزه‌اش و قرآن خواندنش کم باشد و کسی که معصیت خدا را کرد (از دستورهای اَلله اطاعت نکرد) اَلله را فراموش کرده اگرچه نمازش و روزه‌اش و قرآن خواندنش زیاد باشد.»

یاد خدا بودن یعنی دستورهای خداوند را در نظر داشتن و خود را موظف به اجرای آن دیدن و او را ارباب و صاحب اختیار خود و مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ «صاحب روز جزا» دانستن که پاداش و جزای اعمال را بطور دقیق میدهد و ذرّه‌ای به کسی ظلم نمیکند همانطور که خود خداوند در آیه 111 نحل (سوره 16) میفرماید: يَوْمَ تَأْتِي كُلُّ نَفْسٍ تُجادِلُ عَنْ نَفْسِها وَ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ. «روز قیامت هر کسی از خود دفاع میکند و جزای هر کسی بطور کامل به او داده میشود و به آنها ظلم نمیشود.» و در آیه 33 لقمان (سوره 31) میفرماید: يا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ وَ اخْشَوْا يَوْماً لا يَجْزِي والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَ لا مَوْلُودٌ هُوَ جازٍ عَنْ والِدِهِ شَيْئاً إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ. «ای مردم از صاحب اختیارتان بترسید و از روزی بترسید که پدری جزای فرزندش را نمیدهد و فرزندی ذرّه‌ای جزای پدرش را نمیدهد. وعدۀ اَلله راست است زندگی دنیا و شیطان فریبکار شما را فریب ندهند.»