24

تزکیه نفس

دیدیم که دین میخواهد دنیائی بسازد که در آن حقی از کسی پایمال نشود و مال و جان و ناموس و آرامش خیال انسان‌ها از تجاوز حیوانات آدمی صورت که بنده هوای نفس خود هستند در امان باشد. و خداوند برای اینکار پیغمبران را فرستاده تا راه ساختن چنین دنیائی را به انسان‌ها نشان بدهد. چون خداوند در آیه 25 حدید (سوره 57) میفرماید: لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلَنا بِالْبَيِّناتِ وَ أَنْزَلْنا مَعَهُمُ الْكِتابَ وَ الْمِيزانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ. «پیغمبرانمان را با دلیل‌های روشن فرستادیم و با آنها کتاب و وسیله سنجش نازل کردیم برای اینکه مردم عادل باشند.» لذا برای ساختن چنین دنیائی تمام پیروان ادیان یعنی تمام دینداران عالم باید با هم متحد باشند و با مال و جان خود عاقلانه کوشش کنند تا دنیائی بسازند که در آن اثری از ظلم و فساد و فقر و جهل و بت سازی نباشد و شخصیت انسان ها محترم باشد و سری بعلامت کوچکی و اظهار حقارت در مقابل کسی خم نشود و انسان‌ها مثل مجسمه در مقابل هم نایستند. چون قرآن در آیه 13 شوری میفرماید: شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ ما وَصَّى بِهِ نُوحاً وَ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ وَ ما وَصَّيْنا بِهِ إِبْراهِيمَ وَ مُوسى وَ عِيسى أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَ لا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ. «خداوند برای شما از دین همان چیزی را قانون گذاری کرد که نوح را به آن سفارش کرد و همان چیزی است که بتو وحی کردیم و همان چیزی است که ابراهیم و موسی و عیسی را به آن سفارش کردیم؛ که دین را اجرا کنید و در دین دچار تفرقه نشوید.» و در آیه 105: 3 (سوره آل‌عمران) میفرماید: لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ تَفَرَّقُوا وَ اخْتَلَفُوا. «مثل کسانی که دچار تفرقه و اختلاف شدند نباشید.» و در آیه 15 حجرات (سوره 49) میفرماید: إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتابُوا وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ. «مؤمنین واقعی فقط کسانی هستند که به اَلله و رسولش ایمان آوردند و بعد هم دچار شک و تردید نشدند و با مال و جانشان در راه خدا (یعنی ساختن یک دنیای پاک) جهاد کردند. چنین افرادی در ادعای ایمان داشتن خود صادق هستند.» راست میگویند و واقعاً به خدا و پیغمبرش ایمان دارند. چون میدانند سعادت واقعی خودشان و خانواده شان و کلیه افراد بشر در این است که دین خدا اجرا شود و جهانی پاک بوجود آید که در آن اثری از ظلم و فساد و فقر و جهل و خرد شدن شخصیت انسان‌ها نباشد ولی دکان داران فریبکار دینی مردم را فریب دادند و بجای همکاری دینداران برای ساختن یک دنیای پاک مردم را با «افکار سست و واهی و بی اثر سرگرم» کردند و از انسان‌ها بت ساختند و پیروان ادیان یا حتی پیروان یک دین را دچار تفرقه کردند و بجان هم انداختند و خون افراد پاک را بدست یکدیگر بر زمین ریختند و این کار فقط در اثر جهل عمومی و فریبکاری دکانداران دینی روحانی نما صورت گرفت و مسلمانان واقعی باید مردم را متوجه کتاب اصلی و اساسی دین خودشان بکنند تا متوجه شوند همه یک چیز میخواهند فقط از دهان‌های مختلف و با بیان‌های مختلف. خداوند در آیه 136 بقره (سوره 2) میفرماید: قُولُوا ... لا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ. «بگویید پیغمبران را از هم جدا نمی‌کنیم و فرقی بین آنها نمیگذاریم و ما تسلیم حکم و نظر خداوند هستیم.» از دهان هر یک از آنها که خارج شود. ولی این فریبکاران دینی که دین را وسیله کسب معاش خود ساختند مردم را دچار تفرقه و اختلاف کردند و حقایق دین را به مردم نگفتند بطوری که مردم حقایق مسلّم دینی را که در کتابهای اصلی ادیان وجود دارد بر خلاف دین می‌پندارند و با صمیمت و اخلاص کامل از عقاید غلط و بی پایه خود دفاع میکنند. چون شیطان در آیه 39 حجر (سوره 15) میگوید: لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَ لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ * إِلاَّ عِبادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ. «کارهای زشت و غلط را در نظر آنها زینت و جلوه میدهم و همه آنها را – بجز بندگان خالص تو را – فریب میدهم.» و این فریب خوردگان شیطان خودشان شیطانهائی هستند که دیگران را فریب میدهند و به بندگی شیطان میکشانند. برای رسیدن به مرحله بنده خالص خداوند بودن باید اولاً علم و آگاهی کامل به نظر و حکم خدا داشته باشیم ثانیاً تقوی یعنی تسلط بر نفس داشته باشیم تا بتوانیم از وسوسه‌های شیطانی و هواپرستی‌های خود بر کنار بمانیم. برای این کار باید اولاً تصمیم بگیریم که پاک و پاکدامن زندگی کنیم. ثانیاً این تصمیم خود را همیشه بخاطر داشته باشیم. ثالثاً در تقویت اراده خود بکوشیم. رابعاً با پاکانی که میخواهند پاک بمانند نشست و برخاست کنیم. با پاکانی که میخواهند دنیایی پاکی بسازند که در آن شخصیت انسان‌ها حفظ شود و حقی از کسی پایمال نشود خامساً مال را وسیله زندگی بدانیم نه هدف آن.

در مورد تصمیم میدانیم که تا انسان تصمیم به انجام کاری نگیرد آن کار را انجام نمیدهد. «اعمال ما تجسم افکار ماست.» تا تصمیم نمی‌گرفتید که این نوشته را بخوانید مشغول خواندن آن نمی‌شدید. در گرفتن تصمیم همیشه حساب نفع و ضرر، یا لذت و رنج در میان است. خداوند در آیه 188: 7 (سوره اعراف) به پیغمبر ص میفرماید: قُلْ لا أَمْلِكُ لِنَفْسِي نَفْعاً وَ لا ضَرًّا إِلاَّ ما شاءَ اللَّهُ وَ لَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لاَسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَ ما مَسَّنِيَ السُّوءُ. «بگو: من مالک نفع ضرری برای خودم نیستم – مگر تا آنجا که اَلله بخواهد – و اگر غیب میدانستم حتماً منفعت و خیر بیشتری را جلب میکردم و آسیب و ضرری بمن نمیرسید.» در مورد منع انسان‌ها از بت پرستی‌ هم میفرماید آنها مالک نفع و ضرری برای آنها نیستند. همانطور که در آیه 76 مائده (سوره 5) میفرماید: قُلْ أَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَ لا نَفْعاً وَ اللَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ. «آیا غیر از اَلله چیزی را می‌پرستید (عبادت می‌کنید) که مالک ضرر و نفعی برای شما نیستند. در صورتیکه اَلله شنوا و داناست.» مسلمان واقعی که به خدا و آخرت ایمان دارد و خدا را شاهد اعمال خود میداند و به آخرت و رسیدگی به حساب خود و پاداش و جزای خود و به بهشت و جهنم ایمان دارد برای رسیدن به این نعمت بی پایان و رهائی از این عذاب ابدی تصمیم میگیرد پاک زندگی کند و مرتکب خطائی نشود بدون اینکه لذت مشروع دنیا را از دست بدهد چون دعای او مطابق آیه 201 بقره سوره دوم این است که میگوید: رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ. «صاحب اختیارا در دنیا وضع خوبی بما بده و در آخرت هم وضع خوبی بما بده و ما را از عذاب آتش دوزخ حفظ نما.»

مسلمان واقعی هم دنیا را میخواهد هم آخرت را. لذا سعی میکند با کسب دانش و فعالیت خود بهترین زندگی را در دنیا بدست آورد و بدون تعدی و تجاوز به حقوق دیگران آخرت خود را هم تأمین کند. در مورد بیاد داشتن تصمیم مسلمان واقعی روزی پنج بار نماز میخواند و در نماز خود یادآوری میکند که خداوند مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ «صاحب روز جزا» است.

و از خداوند راهنمائی میخواهد و میگوید: اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ «صاحب اختیارا ما را به راه راست هدایت فرما.» پس سعی میکند راه راست را بشناسد و به راه خطا و غلط نرود.

و مسلمان سعی میکند همیشه بیاد خدا باشد و خدا را ناظر اعمال خود بداند چون خداوند در آیه 10 جمعه (سوره 62) میفرماید: وَ اذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيراً لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ. «خدا را زیاد یاد کنید شاید رستگار شوید.» و میداند که قرآن در آیه 233 بقره (سوره 2) میفرماید: أَنَّ اللَّهَ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ. « اَلله کارهائی را که میکنید می‌بیند.» لذا وقتی خداوند را شاهد و ناظر اعمال خود و مالک روز جزا میداند سعی میکند که وظائف خود را بدرستی انجام دهد و مرتکب کار خطائی نشود. و برای اینکه کار خطائی نکند مطالعه و تحقیق میکند تا خطاها را بشناسد.

در مورد تقویت اراده مسلمان واقعی یک ماه تمام در هر سال روزه میگیرد یعنی از دمیدن سپیده سحری تا رسیدن سیاهی شب در سمت مشرق چیزی نمیخورد و نمی‌آشامد و مقاربت نمیکند. چون میداند که خداوند در آیه 183 بقره (سوره 2) میفرماید: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ. «ای افراد با ایمان روزه بر شما واجب شد، همانطور که بر پیشینیان شما واجب بوده برای اینکه متقی (مسلط بر نفس) شوید.» روزه مطابق آیه 187 و 185 بقره عبارت است از نخوردن و نیاشامیدن و مقاربت (همخوابگی) نکردن در طول روزهای ماه رمضان از پیدایش سپیده سحری تا پیدایش سیاهی شب در طرف مشرق.

در بارۀ همنشینی با پاکان خداوند برای مسلمانان مسجد را مقرر داشته که مسلمانان حتی المقدور نماز خود را در آن و بصورت جماعت بخوانند. مسجد جائی است که مسلمانان یعنی کسانی که تسلیم حکم و نظر خدا هستند در آن به نماز می‌ایستند تا هم یاد خدا کنند و هم تمرین همکاری و همآهنگی کنند و با همآهنگی کامل نماز را شروع کنند و با هم به رکوع و سجود بروند و با هم برخیزند و با هم نماز را تمام کنند. تا مبارزه در راه خدا و ساختن یک دنیای پاک را با همکاری و همآهنگی کامل انجام دهند. خداوند در آیه 108 توبه (سوره 9) میفرماید: لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ. «بدون شک سزاوار این است که در مسجدی که از روز اول بر پایه تقوی بنا شده به نماز بایستی. در آن مردانی هستند که دوست دارند پاک باشند و خدا پاکان را دوست دارد.»