21
شرک
شرک «شریکی
برای خدا ساختن است.» البته
باید توجه داشت که منظور از آن این نیست که فکر کنیم که
خداوند در خلقت آسمانها و زمین و موجودات جاندار و بیجان شریک
و همدست و مشاوری داشته. چون هیچکدام
از مشرکینی که میشناسیم چنین تصوری نمیکردند.
چون قرآن در آیه 61 و 63:
29 سوره عنکبوت میفرماید:
لَئِنْ
سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ
الْقَمَرَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ فَأَنَّى يُؤْفَكُونَ...
وَ
لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ نَزَّلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَحْيا بِهِ الْأَرْضَ مِنْ
بَعْدِ مَوْتِها لَيَقُولُنَّ اللَّهُ. قُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ.
«اگر از
آنها بپرسی چه کسی آسمانها و زمین را خلق کرده
و خورشید و ماه را مسخّر کرده حتماً میگویند اَلله.
پس چرا
افترا میزنند و منحرف میشوند؟ ... و اگر از آنها بپرسی چه
کسی باران را از آسمان نازل کرده و بوسیله آن زمین را پس از
مردنش زنده کرده حتماً میگویند اَلله. بگو: ستایش برای چنین
اَللهی است.»
به
آیه 25: 31 سوره لقمان و 38: 39 سوره زمّر و 9
و 87:
43 سوره
زخرف نیز مراجعه کنید. آنها نمیگفتند
که خالق آسمانها و زمین شریکی
و مشاوری در خلقت آنها داشته. آنها میگفتند
اینها شفیع ما پیش خدا هستند و ما را به خدا نزدیک
میکنند. همانطور که آیه 18: 10 سوره یونس میفرماید:
يَعْبُدُونَ
مِنْ دُونِ اللَّهِ ما لا يَضُرُّهُمْ وَ لا يَنْفَعُهُمْ وَ يَقُولُونَ هؤُلاءِ
شُفَعاؤُنا عِنْدَ اللَّهِ. «غیر از اَلله چیزی
را بندگی میکنند که ضرری به ایشان نمیزند و
نفعی برای آنها ندارد ولی میگویند اینها
شفیعان ما پیش اَلله هستند.» و در آیه 3:
39 سوره
زمر میفرماید: أَلا لِلَّهِ الدِّينُ
الْخالِصُ وَ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِياءَ ما نَعْبُدُهُمْ
إِلاَّ لِيُقَرِّبُونا إِلَى اللَّهِ زُلْفى.
«بدانید
دین خالص مال اَلله است. کسانی که اولیائی
غیر از خدا برای خود میگیرند میگویند:
ما فقط
آنها را برای این عبادت (بندگی)
میکنیم
که ما را به اَلله نزدیک کنند.» تمام مشرکین
امروزی هم همین حرف را میزنند و خیال میکنند
این کار شرک و خلاف توحید نیست. در صورتیکه خداوند
بارها و بارها تذکر میدهد که خدا همه جا هست و شاهد اعمال شما است و
حرفهای شما را میشنود و از دل شما خبر دارد و دعای شما را اجابت
میکند. همانطور که در آیه 115:
2 سوره
بقره میفرماید: لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَ
الْمَغْرِبُ فَأَيْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ . «مشرق و مغرب مال اَلله است به
هر طرف که رو کنید خدا همان جا هست.» و در آیه 4:
57 سوره
حدید میفرماید: هُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ ما
كُنْتُمْ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ.
«هر جا
باشید خدا با شما است و تمام کارهائی را که میکنید می
بیند.» و در آیه 16: 50 سوره ق میفرماید:
لَقَدْ
خَلَقْنَا الْإِنْسانَ وَ نَعْلَمُ ما تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَ نَحْنُ
أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ.
«انسان
را ما خلق کردیم و چیزهایی را که دلش به او وسوسه
میکند میدانیم و ما از رگ گردنش به او نزدیکتریم.»
کسی
که از رگ گردن به ما نزدیکتر است چه احتیاجی به شفیع و
واسطه دارد.
علی (ع) در نامه
31 نهجالبلاغه در سفارش به امام حسن (ع) مینویسد: لَمْ يَجْعَلْ بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ مَنْ يَحْجُبُهُ
عَنْکَ، وَ لَمْ يُلْجِئْكَ إِلَى مَنْ يَشْفَعُ لَكَ إِلَيْهَ. «خداوند بین تو و خودش حاجبی که شما دو تا را از هم جدا کند قرار نداده
و تو را مجبور نساخته که به کسی متوسل شوی که پیش او برای
تو شفاعت کند.» در قرآن 45 بار گفته شده که خدا سَمیع: شنوا است.
قرآن 12 بار میفرماید که خدا عَلِيمٌ بِما فِي الصُّدُورِ.
«از آنچه در سینهها (در دلها) است خبر دارد.» کسی که شنوا است و دعای ما را میشنود و از آنچه در
سینه و دل ما میگذرد خبر دارد چه احتیاجی به شفیع و
واسطه دارد. شفیعی که مشرکین برای توجیه شرک خود
میساختند. قرآن در آیه 60:
40 سوره مؤمن (غافر) میفرماید: قالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ. «خداوند و صاحب
اختیار شما گفت مرا بخوانید تا دعای شما را اجابت کنم.» و در آیه 186:
2 سوره بقره میفرماید: إِذا سَأَلَكَ عِبادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ
الدَّاعِ إِذا دَعانِ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَ لْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ
يَرْشُدُونَ. «وقتی
بندگان من در باره من از تو سوال کردند بگو من به آنها نزدیکم دعای دعا
کننده را وقتی مرا به کمک بخواند اجابت میکنم. آنها هم باید
راهنماییهای مرا قبول کنند و به من ایمان
داشته باشند تا هدایت شوند.»
میدانیم که خداوند دروغ
نمیگوید و وعده دروغ نمیدهد ولی شرط اجابت دعا همانطور که
آیه بیان میکند ایمان به خدا و اجرای دستورهای
خداوند است. علی (ع) در سفارش به امام حسن (ع) در نامه 31 نهجالبلاغه مینویسد: أَذِنَ لَكَ فِي
الدُّعَاءِ، وَ تَكَفَّلَ لَكَ بِالْإِجَابَةِ، وَ أَمَرَكَ أَنْ تَسْأَلَهُ
لِيُعْطِيَكَ، وَ تَسْتَرْحِمَهُ لِيَرْحَمَكَ، وَ لَمْ يَجْعَلْ بَيْنَكَ وَ
بَيْنَهُ مَنْ يَحْجُبُهُ عَنْکَ، وَ لَمْ يُلْجِئْكَ إِلَى مَنْ يَشْفَعُ لَكَ
إِلَيْهَ. «خداوند بتو اجازه دعا داده و ضامن اجابت آن هم شده (مطابق آیه 60: 40 و آیه 186: 2) و بتو دستور داده که از او بخواهی تا بتو
بدهد و از او رحمت بخواهی تا بتو رحمت کند. و بین تو و خودش حاجبی که شما را از هم جدا کند قرار نداده و تو
را مجبور نساخته که به کسی متوسل شوی که پیش او برای تو
شفاعت کند.» امام سجاد زین العابدین (ع) در دعای سیزدهم صحیفه
سجادیه میفرماید:
مَن تَوَجَّه بِحاجَتِهِ
اِلی اَحَدٍ مِن خَلقِکَ اَو جَعَلَهُ سَبَبَ نُحْجِها دوُنَکَ فَقَد
تَعَرَّضَ لِلحِرمانِ وَ استَحَقَّ مِن عِندِکَ فَوتَ الاِحسانِ. «کسی که برای برآوردن حاجتش بیکی از مخلوقات تو رو
آورد و یا او را سبب برآوردن حاجتش قرار دهد خود را در معرض محرومیت از
برآورده شدن حاجتش قرار داده و مستحق این ا ست که احسان تو در باره او از
بین برود.» عِبادِت یعنی بندگی یعنی
اطاعت محض و بدون چون و چرا از نظرهای کسی کردن و خود را در مقابل او
کوچک و بی اختیار دانستن. بنده مطیع
دستورهای ارباب خود است و خود را در مقابل او کوچک میبیند. لذا اگر معنی عبادت و توحید را بدانیم
متوجه میشویم که دنیا غرق در کفر و شرک است. خداوند در آیه 106: 12 سوره یوسف میفرماید: ما يُؤْمِنُ
أَكْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلاَّ وَ هُمْ مُشْرِكُونَ. «بیشتر آنها
در حالی به اَلله ایمان میآورند که هنوز مشرکند.»
چون معنی شرک و توحید را نشناختهاند. یکی از آثار شرک تفرقه است همانطور که آیه 31 و 32: 30 سوره روم میفرماید: لا تَكُونُوا
مِنَ الْمُشْرِكِينَ * مِنَ الَّذِينَ فَرَّقُوا دِينَهُمْ وَ كانُوا شِيَعاً كُلُّ حِزْبٍ
بِما لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ. «از مشرکینی
که دینشان را فرقه فرقه ساختند و بصورت فرقهها و گروهها در آمدند نباشید. هر دسته
آنها به اعتقادات خود دلخوشند.»
شیعه یعنی پیرو و گروه
چون هر گروهی از نظر کسی غیر از نظر خداوند پیروی میکند
لذا دین خدا را فرقه فرقه میکنند و بجای همکاری برای
ساختن دنیائی که در آن از ظلم و فساد و فقر و جهل خبری نباشد و
سری در مقابل کسی – جز خدا – فرود نیاید و کرامت انسانی پایمال نشود بجان
هم میافتند و سر موضوعهای بی
اهمیتی که از آن اثری در کتاب خدا نمییابیم یکدیگر را تکفیر میکنند و یکدیگر
را میکشند. در صورتیکه قرآن در آیه 13: 42 سوره شوری
میفرماید: شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ ما وَصَّى بِهِ نُوحاً وَ الَّذِي
أَوْحَيْنا إِلَيْكَ وَ ما وَصَّيْنا بِهِ إِبْراهِيمَ وَ مُوسى وَ عِيسى أَنْ أَقِيمُوا
الدِّينَ وَ لا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ كَبُرَ عَلَى الْمُشْرِكِينَ ما تَدْعُوهُمْ
إِلَيْهِ اللَّهُ يَجْتَبِي إِلَيْهِ مَنْ يَشاءُ وَ يَهْدِي إِلَيْهِ مَنْ
يُنِيبُ. «خداوند
برای شما همان دینی را قانونگذاری کرد که نوح را به آن
سفارش کرد و همان چیزی است که بتو وحی کردیم و همان
چیزی است که ابراهیم و موسی و عیسی را به آن
سفارش کردیم که دین را اجرا کنید و در دین دچار تفرقه
نشوید. این چیزی که مشرکین را به آن دعوت میکنی
برای آنها سخت است. اَلله هر کسی را که بخواهد انتخاب میکند و هر کس را که به
سوی او برگردد هدایت میکند.» منظور از بسوی
او، برگشتن به کتاب خدا است که احکام و نظرهای خدا در آن است وگرنه خداوند
در جائی قرار ندارد. در سفارش لقمان به پسرش میبینیم که در آیه 13: 31 سوره لقمان
میگوید: يا بُنَيَّ لا تُشْرِكْ بِاللَّهِ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ. «پسرم، چیزی
را شریک خدا نساز. چون شرک ظلم بزرگی است.» چون شرک باعث تفرقه افراد میشود
و بجای همکاری برای ساختن یک دنیای پاک پاکان
را بجان هم میاندازد. قرآن در آیه
87 و 88: 28 سوره قصص میفرماید: ادْعُ إِلى
رَبِّكَ وَ لا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِينَ * وَ لا
تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ. «مردم را به راه صاحب اختیارت دعوت کن و از مشرکین نباش* و با اَلله
معبود دیگری را مخوان.
معبودی (وجودی که
قابل این باشد که انسان بنده و مطیع محض او باشد و در مقابلش احساس
حقارت کند) جز خدا وجود ندارد.»
آیه 106: 6 سوره انعام
میفرماید: اتَّبِعْ ما أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ وَ
أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِينَ. «از آنچه از جانب صاحب اختیارت بتو وحی شده پیروی
کن. معبودی غیر از او وجود ندارد و از مشرکین روگردان
باش.» مسلمان در نماز خود هر روزه میگوید: إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ. «خداوندا، فقط
تو را بندگی (اطاعت بدون چون و چرا)
میکنیم و فقط از تو کمک میخواهیم.»