|
148
قرض |
آیه 12 مائده سوره 5 میفرماید: لَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثاقَ بَنِي إِسْرائِيلَ وَ بَعَثْنا مِنْهُمُ اثْنَيْ عَشَرَ نَقِيباً وَ قالَ اللَّهُ إِنِّي مَعَكُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلاةَ وَ آتَيْتُمُ الزَّكاةَ وَ آمَنْتُمْ بِرُسُلِي وَ عَزَّرْتُمُوهُمْ وَ أَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً لَأُكَفِّرَنَّ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ وَ لَأُدْخِلَنَّكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ فَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَواءَ السَّبِيلِ. « اَلله از یهودیها پیمان گرفت و دوازده فرمانده برای آنها تعیین کرد و گفت من با شما هستم، اگر نماز را بپا دارید و زکات بدهید و به پیغمبران من ایمان بیاورید و آنها را یاری کنید و به اَلله قرض نیکو بدهید، گناهان شما را میبخشم و شما را وارد بهشت‌هائی میکنم که در آن نهرها جاری است. کسی از شما که بعد از آن کافر شود خیلی گمراه است.» ولی آیه بعد میفرماید: آنها پیمان خود را شکستند و سنگدل شدند و مورد لعنت خداوند قرار گرفتند، بطوریکه معنی سخن خداوند را عوض میکنند. باز هم می‌بینیم که صحبت از قرض دادن به مردم در کار نیست.
آیه 10 و 11 حدید میفرماید: ما لَكُمْ أَلاَّ تُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لِلَّهِ مِيراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا يَسْتَوِي مِنْكُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قاتَلَ أُولئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِينَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قاتَلُوا وَ كُلاًّ وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنى وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ. «چرا در راه اَلله انفاق (خرج) نمیکنید؟ در صورتیکه میراث آسمانها و زمین مال خداوند است. کسانی که قبل از فتح انفاق کردند و در راه خدا جنگیدند درجه بالاتری نسبت به کسانی که بعد از فتح انفاق کردند و جنگیدند دارند. اَلله به هر یک از آنها وعده نیکو داده. اَلله از کارهائی که میکنید خبر دارد.» مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضاعِفَهُ لَهُ وَ لَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ. «چه کسی است که به اَلله قرض نیکو بدهد تا خداوند آنرا برای او چند برابر کند؟ او پاداش پر ارزشی دارد.» می‌بینیم که صحبت از جنگ در راه خداوند است نه قرض به مردم. آیه 18 حدید سوره 57 میفرماید: إِنَّ الْمُصَّدِّقِينَ وَ الْمُصَّدِّقاتِ وَ أَقْرَضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً يُضاعَفُ لَهُمْ وَ لَهُمْ أَجْرٌ كَرِيمٌ. «مردان و زنانی که صدقه میدهند، و به اَلله قرض نیکو میدهند، اَلله آنرا برایشان چند برابر میکند و پاداش پر ارزشی دارند.» می‌بینیم که صحبت از قرض به خدا است نه قرض به مردم. آیه 16 و 17 تغابن سوره 64 میفرماید: فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَ اسْمَعُوا وَ أَطِيعُوا وَ أَنْفِقُوا خَيْراً لِأَنْفُسِكُمْ وَ مَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ. «بنابراین تا آنجا که میتوانید از نافرمانی خداوند بر حذر باشید، و بشنوید و اطاعت کنید و انفاق کنید. این کار برای شما بهتر است. کسانی که جلوی بخل خود را میگیرند موفق و رستگار هستند.» إِنْ تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً يُضاعِفْهُ لَكُمْ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ وَ اللَّهُ شَكُورٌ حَلِيمٌ. «اگر به اَلله قرض نیکو بدهید، خدا آنرا برای شما چند برابر میکند و شما را می‌آمرزد. اَلله قدردان و بردبار است.»
آیه آخر سوره مزّمّل سوره 73 میفرماید: ... فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ عَلِمَ أَنْ سَيَكُونُ مِنْكُمْ مَرْضى وَ آخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ آخَرُونَ يُقاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنْهُ وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ أَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ هُوَ خَيْراً وَ أَعْظَمَ أَجْراً وَ اسْتَغْفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ. «تا آنجا که امکان دارد قرآن بخوانید، خداوند میداند که بعضی از شما مریض میشوند و عده دیگری در سفر تجاری و دنبال کسب معاش هستند و عده دیگری در راه خداوند میجنگند. ولی باز هم تا آنجا که امکان دارد قرآن بخوانید، و نماز را بپا دارید و زکات بدهید، و به اَلله قرض نیکو بدهید، هر کار خیری که برای خود بکنید آنرا پیش خدا می‌یابید. اینکار برای شما بهتر و پاداش بزرگتری دارد و از اَلله طلب آمرزش کنید. چون اَلله آمرزنده مهربان است.»
می‌بینیم که هر 6 آیه صحبت از قرض به خدا و اطاعت از دستورها و نظرهای او میکند نه قرض به مردم. شاعر چه نیکو گفته است که: «عنان مال خودت را بدست غیر مده که مال خود طلبیدن کم از گدائی نیست.» چون انسانها وقتی پولی در دستشان باشد در خرج کردن زیاده روی میکنند و حساب اینرا نمیکنند که روزی باید آنرا پس بدهند. خداوند در آیه 75 آل‌عمران سوره 3 میفرماید: مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِقِنْطارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ وَ مِنْهُمْ مَنْ إِنْ تَأْمَنْهُ بِدِينارٍ لا يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ إِلاَّ ما دُمْتَ عَلَيْهِ قائِماً. «از اهل کتاب کسی هست که اگر پول زیادی به او بسپاری آنرا بتو بر میگرداند. ولی از آنها کسی هم هست که اگر یک دینار به او بسپاری آنرا بتو پس نمیدهد مگر اینکه همیشه سر راهش بایستی.» و موی دماغش شوی. فراموش نکنید که فریبکاران زبان چرب و نرمی دارند و در خوشامد گوئی کوتاهی نمیکنند. داستان روباه و خروس را که شنیده‌اید. روباه و خروس که با هم حرف نمیزنند، منظور از روباه انسانهای فریبکار هستند.
خداوند در آیه 282 و 283 بقره میفرماید: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا تَدايَنْتُمْ بِدَيْنٍ إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى فَاكْتُبُوهُ وَ لْيَكْتُبْ بَيْنَكُمْ كاتِبٌ بِالْعَدْلِ ... وَ لْيُمْلِلِ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ ... وَ اسْتَشْهِدُوا شَهِيدَيْنِ مِنْ رِجالِكُمْ فَإِنْ لَمْ يَكُونا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَ امْرَأَتانِ مِمَّنْ تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَداءِ أَنْ تَضِلَّ إِحْداهُما فَتُذَكِّرَ إِحْداهُمَا الْأُخْرى ... وَ لا تَسْئَمُوا أَنْ تَكْتُبُوهُ صَغِيراً أَوْ كَبِيراً إِلى أَجَلِهِ ذلِكُمْ أَقْسَطُ عِنْدَ اللَّهِ وَ أَقْوَمُ لِلشَّهادَةِ وَ أَدْنى أَلاَّ تَرْتابُوا ... وَ إِنْ كُنْتُمْ عَلى سَفَرٍ وَ لَمْ تَجِدُوا كاتِباً فَرِهانٌ مَقْبُوضَةٌ. «ای افراد با ایمان: وقتی برای مدتی قرضی به هم میدهید (مقدار و شرایط آنرا) بنویسید. باید نویسنده از روی حق و عدالت بنویسد... و باید کسی که قرض میگیرد آنرا املاء کند (بگوید تا نوشته شود)... دو مرد را هم شاهد بگیرید. اگر دو مرد نبودند یک مرد و دو زن، از کسانی که خودتان می‌پسندید شاهد بگیرید، تا اگر یکی از زنها فراموش کرد یا پیدا نشد دیگری آنرا یادآوری کند ... و از نوشتن آن، چه مبلغ آن کم یا زیاد باشد و تعیین مدت آن ناراحت نشوید. این کار پیش خدا عادلانه‌تر و برای شهادت راحت‌تر و برای شکّ نکردن (در مقدار و مدّت و شرایط آن) بهتر است... اگر در سفر بودید و نویسنده‌ای پیدا نکردید گروئی بگیرید.» می‌بینیم که خداوند در قرض دادن چه دقتی رامورد نظر دارد. چون خدا بندگان خود را میشناسد و میداند فریبکاران چرب زبان در هر اجتماعی زیادند، بخصوص در اجتماعات بزرگ.
توجه داشته باشید که صحبت از مساوی بودن شهادت دو زن با یک مرد نیست، بلکه در موقع شهادت دادن اگر یکی از زنها به دلائلی نتوانست شهادت بدهد زن دومی شهادت میدهد، یعنی در موقع شهادت دادن فقط به یک نفر از دو زن نیاز است.
مطالعه و فهم قرآن برای هر مسلمان واجب است. چون تا وقتی که مسلمانها از دستورها و نظرهای خداوند که در قرآن نازل شده است اطلاع نداشته باشند، هر کس هر چه دلش خواست بنام اسلام میگوید و شناختن حق و باطل غیر ممکن خواهد بود.