142


کسب

آیه 41 روم میفرماید: ظَهَرَ الْفَسادُ فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ بِما كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ. «بعلت کارهائی که مردم با دست خود کرده‌‌اند فساد در خشکی و دریا ظاهر شده تا خداوند نتیجه بعضی از کارهایشان را به آنها بچشاند، شاید از آن کارها دست بردارندنتیجه هر کاری متناسب با آن در جهان وجود دارد و از آن جدا شدنی نیست. این قانونی است که خداوند در طبیعت نهاده است. نتیجه کارهای غلطی که انسان‌ها بعلت نادانی انجام میدهند در اجتماع و در آب و هوا و زمین ظاهر شده و مدتها است که مبارزه با آلودگی محیط زیست شروع شده. هر وضعی که ما انسانها داریم بجز عوامل طبیعی نتیجه مستقیم یا غیر مستقیم کارهای خودمان است. آیه 30 شوری میفرماید: ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصِيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثِيرٍ. «هر مصیبت و بلائی که به شما میرسد بعلت کارهائی است که خود شما کرده‌اید. خداوند از بسیاری از آنها هم گذشت کردهچون آیه 44 یونس میفرماید: إِنَّ اللَّهَ لا يَظْلِمُ النَّاسَ شَيْئاً وَ لكِنَّ النَّاسَ أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ. «خداوند ذره‌ای به انسانها ظلم نمیکند، ولی مردم (بعلت نادانی) به خودشان ظلم میکنندآیه 45 فاطر میفرماید: لَوْ يُؤاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِما كَسَبُوا ما تَرَكَ عَلى ظَهْرِها مِنْ دَابَّةٍ وَ لكِنْ يُؤَخِّرُهُمْ إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِعِبادِهِ بَصِيراً. «اگر خداوند مردم را بعلت کارهایشان دچار عذاب میکرد، جنبنده‌ای را روی زمین باقی نمیگذاشت، ولی عذاب آنها را تا مدت معینی عقب می‌اندازد، وقتی مهلت آنها تمام شد، خود خداوند به کار بندگانش بینا استمی بیند که درست شده‌‌اند یا نه، و باید عذاب شوند یا مورد رحمت قرار گیرند.

آیه 51 زُمر میفرماید: فَأَصابَهُمْ سَيِّئاتُ ما كَسَبُوا وَ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْ هؤُلاءِ سَيُصِيبُهُمْ سَيِّئاتُ ما كَسَبُوا وَ ما هُمْ بِمُعْجِزِينَ. «نتیجه کارهای بدی که قبلی‌ها کردند به آنها رسید و نتیجه کارهای بدی هم که ستمکاران اینها میکنند به آنها خواهد رسید، و نمیتوانند جلوی آنرا بگیرندآیه 96 اعراف میفرماید: لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَفَتَحْنا عَلَيْهِمْ بَرَكاتٍ مِنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ وَ لكِنْ كَذَّبُوا فَأَخَذْناهُمْ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ. «اگر مردم شهرها ایمان می‌آوردند (حرف پیغمبران را قبول میکردند) و متّقی میشدند (جلو هوی و هوس‌های خودشان را میگرفتند) درِ برکت را از آسمان و زمین برای آنها باز میکردیم. ولی آنها سخنان پیغمبران را تکذیب کردند (گفتند دروغ است) در نتیجه ما آنها را بعلت کارهائی که میکردند دچار عذاب کردیمآیه 264 بقره میفرماید: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذى كَالَّذِي يُنْفِقُ مالَهُ رِئاءَ النَّاسِ وَ لا يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوانٍ عَلَيْهِ تُرابٌ فَأَصابَهُ وابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْداً لا يَقْدِرُونَ عَلى شَيْ‏ءٍ مِمَّا كَسَبُوا وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكافِرِينَ. «ای افراد با ایمان، پاداش انفاقی که میکنید (پولی که در راه خدا خرج میکنید) را با منّت گذاشتن و اذیت کردن از بین نبرید، مانند کسی که مالش را برای دیدن مردم (برای ربا) انفاق میکند، و به خداوند و روز آخرت ایمان ندارد. حکایت او مثل سنگ صافی است که مقداری خاک روی آن باشد، و باران تندی بر آن ببارد، و آنرا صاف (خالی از خاک) بجا گذارد. کسانی که این کارهارا بکنند پاداشی برای خرجی که کرده‌اند ندارند. خداوند افراد بی ایمان را هدایت نمیکند

آیه 82 مؤمن (یا غافر) میفرماید: أفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كانُوا أَكْثَرَ مِنْهُمْ وَ أَشَدَّ قُوَّةً وَ آثاراً فِي الْأَرْضِ فَما أَغْنى عَنْهُمْ ما كانُوا يَكْسِبُونَ. «آیا در زمین نگشتند تا ببینند که عاقبت کسانی که قبل از آنها بودند و بیشتر از آنها در زمین و قدرتمندتر از آنها بودند و آثار محکم‌تری از آنها داشتند چه شد؟ و کارهائی که میکردند بدرد آنها نخوردآیه 134 و 141 بقره میفرماید: تِلْكَ أُمَّةٌ قَدْ خَلَتْ لَها ما كَسَبَتْ وَ لَكُمْ ما كَسَبْتُمْ وَ لا تُسْئَلُونَ عَمَّا كانُوا يَعْمَلُونَ. «گذشتگان افرادی بودند که از دنیا رفتند، هر کاری که کردند مال خودشان است و هر کاری که شما میکنید مال شما ا ست، و در باره کارهائی که آنها میکردند، شما سوال و بازخواست نخواهید شدچون شما مسئول کارهای خودتان هستید، و زندگی گذشتگان فقط درس عبرتی برای شما است. همانطور که آیه 111 سوره یوسف میفرماید: لَقَدْ كانَ فِي قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِأُولِي الْأَلْبابِ. «در داستان زندگی آنها عبرتی برای افراد خردمند وجود داردآیه 164 انعام میفرماید: قُلْ أَ غَيْرَ اللَّهِ أَبْغِي رَبًّا وَ هُوَ رَبُّ كُلِّ شَيْ‏ءٍ وَ لا تَكْسِبُ كُلُّ نَفْسٍ إِلاَّ عَلَيْها وَ لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى ثُمَّ إِلى رَبِّكُمْ مَرْجِعُكُمْ فَيُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ. «بگو آیا صاحب اختیاری (ارباب و فرماندهی) غیر از خدا بجویم، در صورتیکه او صاحب اختیار هر چیزی است؟ هر کسی هر کاری میکند بعهده خودش است، و هیچ کس بار گناه دیگری را بر نمیدارد. بازگشت همه شما پیش خداوندتان است، و او شما را از آنچه که در مورد آن اختلاف نظر داشتید آگاه میکندآیه 286 بقره میفرماید: لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها لَها ما كَسَبَتْ وَ عَلَيْها مَا اكْتَسَبَتْ. «خداوند هیچ کس را جز به اندازه توانائیش تکلیف نمیکند. هر کس هر کار خوبی بکند بنفع خودش است و هر کار بدی بکند بر عهده خودش میباشدآیه 38 مدّثّر میفرماید: كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ رَهِينَةٌ. «هر کس گرو کار خودش میباشدآیه 21 طور سوره 52 را هم ببینید. آیه 281 بقره میفرماید: وَ اتَّقُوا يَوْماً تُرْجَعُونَ فِيهِ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ تُوَفَّى كُلُّ نَفْسٍ ما كَسَبَتْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ. «از روزی بترسید که در آن پیش خداوند برگردانده میشوید. و به هر کس پاداش هر کاری که کرده داده میشود و ظلمی به کسی نمیشودآیه 161 آل‌عمران را هم ببینید.

آیه 23 تا 25 آل‌عمران میفرماید: أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيباً مِنَ الْكِتابِ يُدْعَوْنَ إِلى كِتابِ اللَّهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ يَتَوَلَّى فَرِيقٌ مِنْهُمْ وَ هُمْ مُعْرِضُونَ. «آیا کسانی را که بهره‌ای از کتاب به آنها داده شده بود (اطلاعاتی از کتاب الهی داشتند) ندیدی که از آنها دعوت میشود که کتاب الهی بین آنها حکم کند ولی عده‌ای از آنها با قبول نکردن از اینکار روی گردان میشوندذلِكَ بِأَنَّهُمْ قالُوا لَنْ تَمَسَّنَا النَّارُ إِلاَّ أَيَّاماً مَعْدُوداتٍ وَ غَرَّهُمْ فِي دِينِهِمْ ما كانُوا يَفْتَرُونَ. «اینکار آنها به دلیل این است که گفتند آتش جهنم جز چند روزی به ما نمیرسد. و دروغ‌هایی که سر هم کرده‌‌اند آنها را فریب دادفَكَيْفَ إِذا جَمَعْناهُمْ لِيَوْمٍ لا رَيْبَ فِيهِ وَ وُفِّيَتْ كُلُّ نَفْسٍ ما كَسَبَتْ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ. «حال آنها چگونه خواهد بود در روزی که آنها را جمع میکنیم و شکی در آن نیست، و به هر کس پاداش کارهائی که کرده داده میشود و ظلمی به آنها نخواهد شدآیه 17 غافر (مؤمن) میفرماید: الْيَوْمَ تُجْزى كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ لا ظُلْمَ الْيَوْمَ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسابِ. «امروز (روز قیامت) به هر کسی مطابق کاری که کرده است جزا داده میشود. امروز ظلمی در کار نیست. حسابرسی خداوند سریع استو آیه قبل از آن یعنی آیه 16 غافر میفرماید: يَوْمَ هُمْ بارِزُونَ لا يَخْفى عَلَى اللَّهِ مِنْهُمْ شَيْ‏ءٌ لِمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّارِ. «روزی که آنها بیرون بیایند، هیچ چیز آنها بر خداوند پوشیده نیست. امروز (روز قیامت) فرماندهی با چه کسی است؟ فرماندهی مال خداوند یگانه قهار (مطیع کننده) استآیه 49 کهف میفرماید: وُضِعَ الْكِتابُ فَتَرَى الْمُجْرِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَ يَقُولُونَ يا وَيْلَتَنا ما لِهذَا الْكِتابِ لا يُغادِرُ صَغِيرَةً وَ لا كَبِيرَةً إِلاَّ أَحْصاها وَ وَجَدُوا ما عَمِلُوا حاضِراً وَ لا يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَداً. در روز قیامت «پرونده اعمال گذاشته میشود، و گناهکاران را می‌بینی که از آنچه در آن است هراسانند، و میگویند این چه پرونده‌ای است، هیچ عمل کوچک یا بزرگ را فروگذار نمیکند، و هر کاری که کرده‌اند حاضر می‌یابند، و خداوند تو، به کسی ظلم نمیکند

آیه 33 لقمان میفرماید: يا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ وَ اخْشَوْا يَوْماً لا يَجْزِي والِدٌ عَنْ وَلَدِهِ وَ لا مَوْلُودٌ هُوَ جازٍ عَنْ والِدِهِ شَيْئاً إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ لا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ.‌«ای مردم خود را از نافرمانی خداوندتان حفظ کنید و از روزی بترسید که در آن روز پدری جزای فرزندش را نمیدهد، و فرزند ذره‌ای جزای پدرش را نمیدهد. وعده خداوند راست است (حقیقت دارد) بنابراین زندگی دنیا (روابطی که در دنیا وجود دارد) شما را گول نزند. و شیطان فریبکار شما را فریب ندهدآیه 70 انعام میفرماید: ذَرِ الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَهُمْ لَعِباً وَ لَهْواً وَ غَرَّتْهُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا وَ ذَكِّرْ بِهِ أَنْ تُبْسَلَ نَفْسٌ بِما كَسَبَتْ لَيْسَ لَها مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِيٌّ وَ لا شَفِيعٌ. «کسانی را که دینشان را بازی و سرگرمی گرفتند و زندگی دنیا آنها را فریب داد به حال خود واگذار و به وسیله قرآن تذکر بده که هر کسی گرفتار اعمال خود میباشد. و غیر از خداوند یار و شفیعی ندارند

بیائید بیشتر قرآن را مطالعه کنیم و سعی کنیم دستورات خداوند را در زندگی روزمره خود بکار ببریم. و برای ساختن دنیائی که در آن اثری از ظلم و فساد و فقر و جهل و خرد شدن شخصیت انسانها وجود نداشته باشد سعی و کوشش بیشتری بکنیم.