117

وعده

وعده یعنی قرارداد. میعاد یعنی قرار، قول. در این بحث در باره وعده با هم صحبت میکنیم. آیه 55 نور میفرماید: وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى لَهُمْ وَ لَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً. «اَلله به کسانی از شما که ایمان آوردند و کارهای صحیح و درست را انجام دادند وعده داده است که آنها را در زمین جانشین کند، همانطور که قبلی‌ها را جانشین کرده، و دینی را که برای آنها پسندیده به قدرت برساند، و ترس آنها را به امنیت خاطر تبدیل کندچون اگر افراد با ایمان واقعاً دین را بشناسند و تسلیم حکم خدا باشند به قدرت میرسند همانطور که مسلمانان اولیه به قدرت رسیدند. چون مطابق آیه 25 حدید و 88 هود و 24 و 25 معارج و 36 اِسراء و 64 آل‌عِمران مسلمانان باید دنیائی بسازند که در آن اثری از ظلم و فساد و فقر و جهل و خرد شدن شخصیت انسانها نباشد، و این آرزوی کلیه افراد بشر است.

مسلمانان باید در این راه دستورهای خداوند را دقیقاً انجام دهند و مطابق آیات 125 نحل، 108 یوسف، 15 حجرات، 4 صف، و 103 و 105 آل‌عِمران مردم را با حکمت و بصیرت و با بهترین روش به راه خداوند (یعنی ساختن یک دنیای پاک) دعوت کنند و با مال و جانشان متحداً چون ستونی آهنین جهاد و کوشش کنند و از هرگونه تفرقه‌ای خودداری کنند و همانطور که در آیه 103 آل‌عِمران میفرماید: وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعاً وَ لا تَفَرَّقُوا. «همگی به رشته الهی (قرآن) چنگ بزنید و متفرق نشویدفقط دور قرآن جمع شوند و استناد به قرآن کنند و در این راه باید تمام دینداران و اصلاح طلبان واقعی را متحد کنند چون آیه 64 آل‌عِمران، 13 شوری، 46 عنکبوت و 136 بقره میفرماید: اهل کتاب (دینداران جهان) را به اتحاد در اجرای فرمان خدا دعوت کنید و بدانید که هدف تمام ادیان یکی است (یعنی ساختن یک دنیای پاک) و با اهل کتاب به بهترین روش صحبت کنید و به آنها بگوئید خدای ما و شما یکی است و ما همه پیغمبران و همه کتابهای الهی را قبول داریم.

و مطابق آیه 48 مائده خداوند برای هر دسته‌ای راه و رسمی قرار داده لذا هر دسته‌ای باید در جزئیات مطابق کتاب الهی خود عمل کنند ولی در ساختن یک دنیای پاک با هم همکاری کنند. این پاداش ایمان و عمل صالح (کار درست و صحیح) در دنیا است ولی پاداش اخروی آنهم وجود دارد. چون آیه 72 توبه میفرماید: وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها وَ مَساكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ وَ رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ أَكْبَرُ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ. «خداوند به مردان و زنان با ایمان وعده بهشت‌هائی را داده که در ان نهرها روان است، و در آن همیشه خواهند بود، و منزل‌های پاکی در بهشت جاوید دارند. رضایت اَلله از همه اینها بالاتر و بزرگتر است. این موفقیت بزرگی استو در آیه 29 فتح میفرماید: وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ مِنْهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظِيماً. «اَلله به افراد با ایمان که کار درست کرده‌اند وعده آمرزش و پاداش بزرگی را داده است

آیه 10 حدید میفرماید: ما لَكُمْ أَلاَّ تُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لِلَّهِ مِيراثُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا يَسْتَوِي مِنْكُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَ قاتَلَ أُولئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِينَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَ قاتَلُوا وَ كُلاًّ وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنى وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ. «چرا در راه اَلله (در راه ساختن یک دنیای پاک) خرج نمی‌کنید؟ در صورتیکه میراث آسمانها و زمین مال اَلله است (هر چه دارید باقی میگذارید و از دنیا میروید) کسانی که قبل از فتح (مکه) و پیروزی خرج کردند و در راه اَلله جنگیدند (با کسانی که بعداً اینکار را کردند) مساوی نیستند. آنها پاداش و درجه بزرگتر و بالاتری دارند تا کسانی که بعداً خرج کردند و جنگیدند. ولی اَلله به همه وعده خوبی داده است. اَلله از کارهایی که میکنید (و از نیّت شما) خبر دارد

آیه 95 نساء میفرماید: لا يَسْتَوِي الْقاعِدُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ غَيْرُ أُولِي الضَّرَرِ وَ الْمُجاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجاهِدِينَ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ عَلَى الْقاعِدِينَ دَرَجَةً وَ كُلاًّ وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنى وَ فَضَّلَ اللَّهُ الْمُجاهِدِينَ عَلَى الْقاعِدِينَ أَجْراً عَظِيماً. «افراد با ایمانی که بدون عذری از جهاد خودداری کنند با افراد مجاهدی که با مال و جانشان در راه اَلله جهاد میکنند مساوی نیستند. اَلله افراد مجاهدی را که با مال و جانشان در راه اَلله جهاد میکنند درجه‌ای بر افرادی که جهاد نمیکنند برتری داده، و به همه آنها بهترین وعده‌ها را داده، ولی افرادی که جهاد و کوشش میکنند را بر افرادی که جهاد نمیکنند با پاداشی بزرگ برتری داده است

آیه 193 و 194 آل‌عِمران میفرماید: افرادی که خدا را ذکر میکنند در دعای خود میگویند: رَبَّنا إِنَّنا سَمِعْنا مُنادِياً يُنادِي لِلْإِيمانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ كَفِّرْ عَنَّا سَيِّئاتِنا وَ تَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ. «صاحب اختیارا (خداوندا)، صدای منادی را که مردم را به ایمان میخواند و میگفت به صاحب اختیارتان (خدا) ایمان بیاورید شنیدیم. لذا ایمان آوردیم. صاحب اختیارا، گناهان ما را ببخش و بدی‌های ما را از بین ببر و ما را با نیکان از دنیا ببررَبَّنا وَ آتِنا ما وَعَدْتَنا عَلى رُسُلِكَ وَ لا تُخْزِنا يَوْمَ الْقِيامَةِ إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعادَ. «صاحب اختیارا، آنچه را توسط پیغمبرانت وعده دادی به ما بده، و روز قیامت ما را خوار نساز، چون تو از وعده خود تخلّف نمی‌کنی

فرشتگانی که عرش خداوند را حمل می‌کنند و اطرافیان آن در دعای خود در آیه 7 تا 9 غافر (یا مؤمن) میگویند: رَبَّنا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تابُوا وَ اتَّبَعُوا سَبِيلَكَ وَ قِهِمْ عَذابَ الْجَحِيمِ. «صاحب اختیارا (خداوندا) رحمت و علم تو همه چیز و همه کس را فرا گرفته، بنابراین کسانی را که توبه کردند و از راه تو پیروی کردند بیامرز، و آنها را از عذاب جهنم حفظ نمارَبَّنا وَ أَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدْتَهُمْ وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبائِهِمْ وَ أَزْواجِهِمْ وَ ذُرِّيَّاتِهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ. «صاحب اختیارا ، آنها را وارد بهشت‌های جاویدی که به آنها و پدران و همسران و فرزندان درستکارشان وعده دادی بنما. چون تو مقتدر و حکیم هستیوَ قِهِمُ السَّيِّئاتِ وَ مَنْ تَقِ السَّيِّئاتِ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمْتَهُ وَ ذلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ. «و آنها را از بدی‌ها حفظ نما. به هر کس که او را در آن روز از بدی‌ها حفظ کنی رحمت کرده‌ای، و این موفقیت بزرگی است

و اما آیه 68 سوره توبه در باره افراد منافق میفرماید: وَعَدَ اللَّهُ الْمُنافِقِينَ وَ الْمُنافِقاتِ وَ الْكُفَّارَ نارَ جَهَنَّمَ خالِدِينَ فِيها هِيَ حَسْبُهُمْ وَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ وَ لَهُمْ عَذابٌ مُقِيمٌ. «اَلله به مردان و زنان منافق و افراد کافر (بی ایمان) وعده آتش جهنم را داده، همیشه در آن خواهند بود. جهنم برای آنها کافی است. و اَلله آنها را لعنت کرده (آنها را از رحمت خود دور کرده) و عذاب پایداری دارند

آیه 51 و 52 یس میفرماید: نُفِخَ فِي الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الْأَجْداثِ إِلى رَبِّهِمْ يَنْسِلُونَ. «در صور دمیده میشود، و همگی بسرعت بسوی صاحب اختیارشان (خداوند) میروندقالُوا يا وَيْلَنا مَنْ بَعَثَنا مِنْ مَرْقَدِنا هذا ما وَعَدَ الرَّحْمنُ وَ صَدَقَ الْمُرْسَلُونَ. «گفتند وای بر ما، چه کسی ما را از خوابگاه‌مان برانگیخت، این همان وعده‌ای است که خداوند به ما داده بود. و پیغمبران راست می‌گفتند

آیه 44 و 45 اعراف میفرماید: نادى أَصْحابُ الْجَنَّةِ أَصْحابَ النَّارِ أَنْ قَدْ وَجَدْنا ما وَعَدَنا رَبُّنا حَقًّا فَهَلْ وَجَدْتُمْ ما وَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا قالُوا نَعَمْ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَيْنَهُمْ أَنْ لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ * الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَ يَبْغُونَها عِوَجاً وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ كافِرُونَ. «اهل بهشت اهل جهنم را صدا زدند که ما آنچه را صاحب اختیارمان وعده داده بود درست یافتیم. آیا آنچه که صاحب اختیار شما وعده داده بود حقیقت داشت؟ (دیدید که درست است؟) گفتند: آری. مؤذّنی بین آنها اعلام کرد که لعنت اَلله بر ستمکاران باد، ستمکارانی که مردم را از راه اَلله باز میدارند و میخواهند راه خدا کج باشد، و به آخرت ایمان ندارند

آیه 35 رعد میفرماید: مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ أُكُلُها دائِمٌ وَ ظِلُّها تِلْكَ عُقْبَى الَّذِينَ اتَّقَوْا وَ عُقْبَى الْكافِرِينَ النَّارُ. «مثل بهشتی که به افراد با تقوی وعده داده شده بهشتی است که نهرها در آن روان است و میوه و سایه آن دائمی است. این عاقبت کار افراد با تقوی است و سرانجام افراد بی ایمان آتش جهنم استآیه 268 بقره میفرماید: الشَّيْطانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَ يَأْمُرُكُمْ بِالْفَحْشاءِ وَ اللَّهُ يَعِدُكُمْ مَغْفِرَةً مِنْهُ وَ فَضْلاً وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلِيمٌ. «شیطان شما را از فقر میترساند و شما را به کارهای زشت (شهوترانی) تشویق میکند. و اَلله وعده آمرزش و فضل خود را به شما میدهد. اَلله وسعت دهنده دانا استانتخاب با شما است.