115

مهاجر

هِجرت یعنی دور شدن از وطن. هِجران یعنی دوری. مُهاجِر یعنی کسی که از وطن (زادگاه و محل زندگی) خود دور شود. بحث ما در باره مُهاجِر در قرآن است. خداوند در آیه 72 تا 75 سوره انفال در باره مُهاجِر و انصارصحبت مینماید و میفرماید: إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ الَّذِينَ آوَوْا وَ نَصَرُوا أُولئِكَ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ. «افرادی که ایمان آوردند و مهاجرت کردند (از وطن خود دور شدند) و با مال و جان خودشان در راه الله جهاد کردند و کسانی که به آنها جا دادند و به آنها کمک و یاری کردند، بعضی از آنها مددکار و پشتیبان بعضی هستند. وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ لَمْ يُهاجِرُوا ما لَكُمْ مِنْ وَلايَتِهِمْ مِنْ شَيْ‏ءٍ حَتَّى يُهاجِرُوا. و کسانی که ایمان آوردند و مهاجرت نکردند تا وقتی مهاجرت نکنند شما رابطه و تعهدی در باره پشتیبانی آنها ندارید. وَ إِنِ اسْتَنْصَرُوكُمْ فِي الدِّينِ فَعَلَيْكُمُ النَّصْرُ إِلاَّ عَلى قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَهُمْ مِيثاقٌ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ. و اگر در دین از شما یاری و کمک خواستند وظیفه شما است که به آنها یاری و کمک کنید، مگر در مقابل قومی که بین شما و آنها پیمانی بسته شد. و الله کارهائی را که میکنید می‌بیند. وَ الَّذِينَ كَفَرُوا بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ إِلاَّ تَفْعَلُوهُ تَكُنْ فِتْنَةٌ فِي الْأَرْضِ وَ فَسادٌ كَبِيرٌ. و بعضی از افراد بی ایمان مددکار و پشتیبان بعضی هستند. اگر به افراد با ایمانی که از شما کمک خواسته‌اند کمک نکنید فتنه و فساد بزرگی در زمین بپا می‌شود. وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ الَّذِينَ آوَوْا وَ نَصَرُوا أُولئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ كَرِيمٌ. و افرادی که ایمان آوردند و در راه الله از وطن خود دور شدند (مهاجرت کردند) و در راه خدا جهاد کردند و کسانی که به آنها جا دادند و به آنها کمک کردند مؤمن حقیقی هستند. آمرزش خدا و روزی پر ارزشی دارند. وَ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْ بَعْدُ وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا مَعَكُمْ فَأُولئِكَ مِنْكُمْ وَ أُولُوا الْأَرْحامِ بَعْضُهُمْ أَوْلى بِبَعْضٍ فِي كِتابِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْ‏ءٍ عَلِيمٌ. و اشخاصی که بعداً ایمان آوردند و مهاجرت کردند و در کنار شما جهاد کردند از شما هستند و به حکم خداوند و قرآن بعضی از قوم و خویش‌ها نسبت به بعضی سزاوارترند. چون الله همه چیز را خوب میداند

این نظر صریح خداوند است که مهاجر و انصار را مؤمن حقیقی میداند و آنها را مشمول آمرزش خود میداند. ولی بعضی از افرادی که از این آیات و نظر خداوند اطلاع ندارند آنها را لعنت میکنند و باعث تفرقه مسلمانان میشوند. علی ع در سخن کوتاه 457 یا 465 در مدح انصار در نهج‌البلاغه میفرماید: هُمْ وَاللَّهِ رَبُّوا الْإِسْلاَمَ كَمَا يُرَبَّى الْفَلُوُّ، مَعَ غَنَائِهِمْ، بِأَيْدِيهِمُ السِّبَاطِ وَ أَلْسِنَتِهِمُ السِّلاَطِ. «به خدا قسم انصار با ثروت و استغناء خودشان و با دستهای بخشنده و زبان‌های دراز و تند خودشان اسلام را تربیت و بزرگ کردند همانطور که کره اسب یکساله را بزرگ میکنندآیا شیعه علی ع نباید نظر امام خود را قبول داشته باشد؟ آیه 100 توبه میفرماید: السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهاجِرِينَ وَ الْأَنْصارِ وَ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ وَ أَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها أَبَداً ذلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ. «مهاجر و انصار پیشگام (که قبل از دیگران ایمان آوردند) و افرادی که به خوبی از آنها پیروی کردند، الله از آنها راضی است و آنها از الله راضی هستند. خداوند برای آنها بهشت‌هائی فراهم کرده که در آن نهرها (جویبارها) روان است، و همیشه در آن خواهند بود. این موفقیت بزرگی است

آیا خداوند اشتباه کرده که از اینها راضی است و بهشت‌های ابدی را برای آنها تهیه کرده؟ اگر خداوند اشتباه نکرده پس چرا افراد جاهل آنها را لعنت میکنند؟ آیا غیر از این است که این افراد جاهل گول فریبکاری دکانداران دینی را خورده‌اند؟ آیه 117 توبه میفرماید: لَقَدْ تابَ اللَّهُ عَلَى النَّبِيِّ وَ الْمُهاجِرِينَ وَ الْأَنْصارِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ فِي ساعَةِ الْعُسْرَةِ مِنْ بَعْدِ ما كادَ يَزِيغُ قُلُوبُ فَرِيقٍ مِنْهُمْ ثُمَّ تابَ عَلَيْهِمْ إِنَّهُ بِهِمْ رَؤُفٌ رَحِيمٌ. «الله توبه پیغمبر و مهاجرین و انصاری را که در ساعت سختی بعد از اینکه نزدیک بود دل بعضی از آنها دچار انحراف شود پذیرفت. بعد هم توبه آنها را پذیرفت چون خداوند نسبت به آنها رئوف و مهربان استآیه 20 تا 22 توبه میفرماید: الَّذِينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ دَرَجَةً عِنْدَ اللَّهِ وَ أُولئِكَ هُمُ الْفائِزُونَ. «کسانی که ایمان آوردند و مهاجرت کردند و با مال و جان خود در راه الله جهاد کردند پیش الله بزرگترین درجات را دارند. و چنین افرادی موفق و رستگارنديُبَشِّرُهُمْ رَبُّهُمْ بِرَحْمَةٍ مِنْهُ وَ رِضْوانٍ وَ جَنَّاتٍ لَهُمْ فِيها نَعِيمٌ مُقِيمٌ. «خداوندشان به آنها مژده رحمت و رضایت خودش و بهشت‌هائی را می‌دهد که در آن نعمت‌های همیشگی وجود دارد». خالِدِينَ فِيها أَبَداً إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ. «همیشه در آن بهشت‌ها خواهند بود. چون پیش الله پاداشی بزرگ وجود داردآیا خداوند اشتباه کرده و اینها ملعون و از رحمت خداوند دورند یا بالاترین درجه را دارند و مورد رضایت خداوند هستند و همیشه در بهشت هستند؟ وای از این همه جهل و نادانی و بی اطلاعی و بی ایمانی و وای از این فریبکاری و انحراف و دکانداری. این افرادی که هر نوشته‌ای را میخوانند چرا کتاب دینی خود را نمی‌خوانند تا ندانسته و در اثر بی اطلاعی آلت دست فریبکاران دکاندار دینی نشوند؟ ترجمه قرآن به هر زبانی در دسترس افراد هست تا بخوانند و نظر خداوند را بدانند.

آیه 58 و 59 حج میفرماید: الَّذِينَ هاجَرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ قُتِلُوا أَوْ ماتُوا لَيَرْزُقَنَّهُمُ اللَّهُ رِزْقاً حَسَناً وَ إِنَّ اللَّهَ لَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ. «کسانی که در راه الله مهاجرت کردند و بعداً کشته شدند یا مردند الله به آنها روزی خوبی میدهد. چون الله بهترین روزی دهنده استلَيُدْخِلَنَّهُمْ مُدْخَلاً يَرْضَوْنَهُ وَ إِنَّ اللَّهَ لَعَلِيمٌ حَلِيمٌ. «خداوند آنها را وارد جائی میکند که می‌پسندند. چون الله دانا و بردبار استخداوند در آیه 195 آل‌عمران میفرماید: أَنِّي لا أُضِيعُ عَمَلَ عامِلٍ مِنْكُمْ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ فَالَّذِينَ هاجَرُوا وَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ وَ أُوذُوا فِي سَبِيلِي وَ قاتَلُوا وَ قُتِلُوا لَأُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ وَ لَأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهارُ ثَواباً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ اللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الثَّوابِ. «من عمل هیچکدام از شما را چه مرد باشد چه زن ضایع نمی‌کنم و از بین نمی‌برم. شما از همدیگر هستید. بنابراین کسانی که مهاجرت کردند و از سرزمین خود اخراج شدند و در راه من اذیت شدند و جنگیدند و کشته شدند حتماً گناهانشان را می‌بخشم و آنها را وارد بهشت‌هائی میکنم که در آن نهرها روان است. این پاداش از جانب الله است و پاداس خوب پیش الله است

آیه 100 نساء میفرماید: مَنْ يُهاجِرْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يَجِدْ فِي الْأَرْضِ مُراغَماً كَثِيراً وَ سَعَةً وَ مَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهاجِراً إِلَى اللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً. «کسی که در راه الله مهاجرت کند، در زمین محل‌هائی برای زندگی و گشایش در کار پیدا میکند، و هر کس از خانه‌اش به قصد مهاجرت به سوی الله و پیغمبرش خارج شود و بعد بمیرد پاداش و اجر او بر عهده الله است. چون الله آمرزنده و مهربان است

آیه 41 نحل میفرماید: الَّذِينَ هاجَرُوا فِي اللَّهِ مِنْ بَعْدِ ما ظُلِمُوا لَنُبَوِّئَنَّهُمْ فِي الدُّنْيا حَسَنَةً وَ لَأَجْرُ الْآخِرَةِ أَكْبَرُ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ. «کسانی که بخاطر الله بعد از اینکه به آنها ظلم شد مهاجرت کردند حتماً در دنیا به آنها جای خوبی خواهیم داد، و حتماً پاداش آخرت بزرگتر از پاداش دنیا است. اگر این حقیقت را بدانندآیه 8 تا 10 حشر میفرماید: لِلْفُقَراءِ الْمُهاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيارِهِمْ وَ أَمْوالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلاً مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً وَ يَنْصُرُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ. «فِیءْ، (غنائمی که بدون جنگ بدست آمده) اختصاص به مهاجرین فقیری دارد که از شهر و مالشان بیرونشان کرده‌اند، دنبال لطف خداوند و رضایت او میگردند، و الله و رسولش را یاری میکنند. چنین افرادی راست می‌گوینداین افراد واقعاً به خدا و روز قیامت ایمان داشته‌اند که تن به این کار داده‌اند. وَ الَّذِينَ تَبَوَّؤُا الدَّارَ وَ الْإِيمانَ مِنْ قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هاجَرَ إِلَيْهِمْ وَ لا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَ يُؤْثِرُونَ عَلى أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ كانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ وَ مَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ. «و کسانی که قبل از آمدن آنها خانه و ایمان را در مدینه فراهم کردند (انصار) مهاجرینی را که مهاجرت میکنند و پیش آنها میروند دوست دارند، و از چیزی که به آنها داده می‌شود نیازی در دلشان احساس نمی‌کنند و آنها را بر خودشان ترجیح می‌دهند اگر چه به آن احتیاج داشته باشند. کسانی که جلوی بخل خود را بگیرند افراد موفق و رستگاری هستندوَ الَّذِينَ جاؤُ مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنا وَ لِإِخْوانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونا بِالْإِيمانِ وَ لا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنا غِلاًّ لِلَّذِينَ آمَنُوا. «و کسانی که بعد از آنها (بعد از مهاجرین و انصار) آمدند میگویند: خداوندا (صاحب اختیارا) ما و برادرانمان را که قبل از ما ایمان آوردند بیامرز و در دل ما کینه‌ای نسبت به هیچ مسلمانی (چه مسلمانان گذشته چه مسلمانان زمان حال) قرار نده

آیا مسلمانان واقعی برای مهاجر و انصار تقاضای آمرزش میکنند یا به آنها لعنت میکنند؟ اندکی به خود آئیم.