سوره سبا (۳۴)

مكى و شامل پنجاه و چهار آيه

به‏نام خداوند بخشنده مهربان

ستايش و بزرگداشت فقط اختصاص به خدا دارد كه هر چه در آسمان‏ها و هر چه در زمين است مال اوست، و در آخرت هم ستايش اختصاص به او دارد، و او حكيم و آگاه است.(۱)

آنچه در زمين فرو مى‏رود، و آنچه از آن بيرون مى‏آيد، و آنچه از آسمان پايين مى‏آيد و آنچه در آن بالا مى‏رود را مى‏داند، و مهربان و آمرزنده است.(۲)

افراد بى‏ايمان گفتند: قيامت براى ما نخواهد آمد. بگو: به خداوندم كه غيب را مى‏داند قسم كه سراغ شما خواهد آمد، و به اندازه ذره‏اى نه در آسمان‏ها و نه در زمين از او مخفى نيست، و كوچك‏تر و بزرگ‏ترى از آن وجود ندارد مگر اين‏كه در كتابى روشن ثبت است.(۳)

تابه كسانى‏كه ايمان آوردند و عمل درست كردند پاداش دهد. آن‏ها آمرزش و روزى پرارزشى دارند.(۴)

كسانى‏كه سعى در باطل جلوه دادن آيات ما كردند تا ما را عاجز كنند، عذابى پردرد دارند.(۵)

دانشمندان متوجه هستند كه قرآنى كه از خداوندت به تو نازل شده حق است، و به راه خداوند توانا و ستوده راهنمايى مى‏كند.(۶)

كفار گفتند: آيا مردى را به شما نشان بدهيم كه به شما خبر مى‏دهد كه وقتى از هم متلاشى شديد دوباره در خلقت جديدى در خواهيد آمد؟(۷)

(مى‏گويند: او) دروغ‏هايى را به هم بافته و از قول خدا مى‏گويد يا ديوانه است. اين‏طور نيست، بلكه كسانى‏كه به آخرت ايمان ندارند در عذاب و گمراهى زيادى هستند.(۸)

آيا متوجه آسمان و زمينى كه جلوى آن‏ها و پشت سرشان است نشده‏اند؟ اگر بخواهيم آن‏ها را در زمين فرو مى‏بريم يا سنگ‏هايى از آسمان بر سرشان مى‏اندازيم. در اين امور قطعاً نشانه‏اى براى هر بنده توبه‏كننده‏اى وجود دارد.(۹)

ما از طرف خودمان به داود برترى داديم، (و گفتيم:) اى كوه‏ها و اى پرندگان با او هم‏صدا شويد. و آهن را براى او نرم كرديم،(۱۰)

(و گفتيم:) زره بساز وحلقه‏هاى آن را درست اندازه‏گيرى كن، و كار صحيح بكنيد. من كارهايى را كه مى‏كنيد مى‏بينم.(۱۱)

و باد را رام سليمان كرديم كه رفتن صبحگاه آن به اندازه يك ماه بود و برگشت شبانه‏اش به اندازه راه يك ماهه، و چشمه مس را براى او روان ساختيم، و عده‏اى از جنى‏ها به فرمان خداوندش پيش او كار مى‏كردند. به هر كدام از آن‏ها كه از دستور ما سرپيچى مى‏كرد، عذاب آتش سوزان را مى‏چشانديم.(۱۲)

براى او هر چه مى‏خواست، از پرستشگاه‏ها و مجسمه‏ها و كاسه‏هاى بزرگ مثل حوض و ديگ‏هاى بزرگ به زمين چسبيده، مى‏ساختند. اى آل داود، شكرگزارى كنيد كه عده كمى از بندگان من شكرگزار هستند.(۱۳)

چون مرگ او را مقرر داشتيم، فقط موريانه‏اى كه عصاى او را مى‏خورد افراد را بر مرگش آگاه ساخت. چون افتاد، جنيان دانستند كه مرده. اگر غيب مى‏دانستند در عذاب خفت‏آور نمى‏ماندند.(۱۴)

براى مردم سبا در منازلشان نشانه‏اى وجود داشت. دو باغ در طرف راست و چپ داشتند. گفتيم: از روزى خداوندتان بخوريد و شكر او را به جا آوريد، در سرزمينى پاك و خداوندى آمرزنده.(۱۵)

آن‏ها قبول نكردند، بنابراين سيل بنيان‏كن را بر آن‏ها فرستاديم. باغ‏هايشان را به دوباغى كه ميوه‏هاى تلخ و شوره‏گز و مقدار كمى سدر داشت تبديل كرديم.(۱۶)

اين مجازات به سبب كفرشان بود. آيا غير از اين است كه ما افراد حق‏ناشناس را مجازات مى‏كنيم؟(۱۷)

بين آن‏ها و شهرهايى كه به آن‏ها بركت داده بوديم شهرهايى نزديك به هم قرار داديم و رفت و آمد ميان آن‏ها را مقرر كرديم. گفتيم: در آن‏ها شب‏ها و روزها با آرامش خيال رفت و آمد كنيد.(۱۸)

گفتند: خداوندا، بين سفرهاى ما فاصله بيانداز و به خودشان ظلم كردند. آن‏ها را موضوع صحبت افراد ساختيم و آن‏ها را به طور كامل پراكنده كرديم. در اين كار عبرتى براى هر فرد صبور و سپاسگزار وجود دارد.(۱۹)

شيطان گمانش را در مورد آن‏ها ثابت كرد. آن‏ها از شيطان پيروى كردند، غير از عده‏اى از افراد باايمان.(۲۰)

شيطان تسلطى بر آن‏ها نداشت، اين كار براى اين است كه كسى را كه به آخرت ايمان دارد از كسى‏كه شك دارد تشخيص بدهيم. خداوند تو حافظ هر چيزى است.(۲۱)

بگو: كسانى را كه غير از خدا كاره‏اى حساب مى‏كنيد به كمك بخوانيد. آن‏ها به اندازه ذره‏اى در آسمان‏ها و زمين اختيار چيزى را ندارند و در آن‏ها شركتى ندارند و كسى از آن‏ها مددكار خدا نيست.(۲۲)

شفاعت پيش خدا فايده‏اى ندارد مگر براى كسى‏كه خودش درباره او اجازه دهد. وقتى كه ترس از دل آن‏ها برطرف شود به آن‏ها مى‏گويند: خداوند شما چه گفت؟ مى‏گويند: حقيقت را گفت، و خدا والا و بزرگ است.(۲۳)

بگو: چه كسى از آسمان‏ها و زمين به شما روزى مى‏دهد؟ بگو: خدا. ما يا شما بر هدايت يا گمراهى واضحى هستيم.(۲۴)

بگو: شما درباره گناهانى كه ما كرده‏ايم مورد بازخواست قرار نمى‏گيريد، و ما هم درباره كارهايى كه شمامى‏كنيد بازخواست نمى‏شویم.(۲۵)

بگو: صاحب‏اختيارمان همه ما را جمع مى‏كند و بين ما به حق قضاوت مى‏كند. او قاضى دانايى است.(۲۶)

بگو: كسانى را كه شريك خدا ساخته‏ايد به من نشان دهيد. اين‏طور كه فكر مى‏كنيد نيست، بلكه او خداى توانا و حكيم است.(۲۷)

ما تو را براى مژده‏دادن و هشداردادن به همه مردم فرستاده‏ايم، ولى بيشتر مردم اين را نمى‏دانند.(۲۸)

مى‏گويند: اگر راست مى‏گوييد اين وعده چه وقت خواهد بود؟(۲۹)

بگو: براى شما روزى قرار است كه ساعتى از آن عقب نمى‏افتيد يا از آن جلو نمى‏زنيد.(۳۰)

افراد بى‏ايمان گفتند: ما هرگز به اين قرآن و به آنچه قبل از آن نازل شده ايمان نمى‏آوريم. كاش موقعى را كه افراد ظالم در مقابل خداوندشان ايستاده‏اند مى‏ديدى كه بعضى از آن‏ها با برخى گفتگو مى‏كنند، زيردستان به گردنكشان مى‏گويند: اگر شما نبوديد ما ايمان مى‏آورديم.(۳۱)

گردنكشان به زيردستان مى‏گويند: آيا وقتى هدايت براى شما آمد، ما از شما جلوگيرى كرديم؟ شما خودتان گناه‏كار بوديد.(۳۲)

زيردستان به گردنكشان مى‏گويند: اين‏طور نيست، بلكه حقه‏بازى شب و روز شما بود كه ما را مشرك كرد، آن وقتى كه به ما امر مى‏كرديد كه منكر خدا شويم و براى او شريكانى بسازيم. و چون عذاب را ببينند، پشيمانى خود را در دل پنهان مى‏كنند، و غل‏ها را به گردن افراد بى‏ايمان مى‏گذاريم. آيا جزايى غير از جزاى كارهايى كه مى‏كردند به آن‏ها داده مى‏شود؟(۳۳)

ما هيچ پيغمبرى رابه شهرى نفرستاديم مگر اين‏كه قدرتمندان و ثروتمندان آن گفتند: ما رسالتى راكه شما داريد قبول نداريم.(۳۴)

گفتند: ما مال و فرزند بيشترى داريم و عذاب نخواهيم شد.(۳۵)

بگو: خداوند من رزق (روزى) را براى هر كسى‏كه بخواهد زياد يا كم مى‏كند، ولى بيشتر مردم اين را نمى‏دانند.(۳۶)

مال و فرزند شما چيزى نيست كه شما را به ما نزديك كند، مگر مال و اولاد كسى‏كه ايمان داشته و عمل درست كرده باشد. آن‏ها به‏خاطر كارهايى كه كرده‏اند پاداش دوبرابر دارند و در غرفه‏هاى بهشت آسوده‏خاطر هستند.(۳۷)

افرادى كه در باطل ساختن آيات ما كوشش مى‏كنند در عذاب حاضر مى‏شوند.(۳۸)

بگو: خداوند من روزى را براى هر كس از بندگانش كه بخواهد زياد يا كم مى‏كند. هر چيزى را كه انفاق كنيد، خدا عوض آن را به شما مى‏دهد. او بهترين روزى‏دهندگان است.(۳۹)

روزى كه خدا همه آن‏ها را جمع مى‏كند، به فرشتگان مى‏گويد: آيا اين‏ها شما را بندگى مى‏كردند؟(۴۰)

فرشتگان مى‏گويند: تو پاكى، تو ياور ما هستى، نه آن‏ها. آن‏ها جن‏ها را بندگى مى‏كردند و بيشترشان به جن‏ها ايمان داشتند.(۴۱)

امروز بعضى از شما براى بعضى نفع و ضررى ندارند، و به ظلم‏كنندگان مى‏گوييم: عذاب آتشى را كه منكر آن مى‏شديد بچشيد.(۴۲)

وقتى آيات روشن ما بر آن‏ها خوانده شود، مى‏گويند: اين مردى است كه مى‏خواهد شما را از آنچه پدرانتان مى‏پرستيدند باز دارد. و مى‏گويند: اين حرف‏ها دروغى است كه سر هم شده. كافران وقتى حق براى آن‏ها بيايد مى‏گويند: اين فقط سحر واضحى است.(۴۳)

ما به آن‏ها كتاب‏هايى نداده بوديم كه بخوانند، و قبل از تو كسى را كه به آن‏ها هشدار دهد براى آن‏ها نفرستاده بوديم.(۴۴)

كسانى‏كه قبل از آن‏ها بودند نيز انكار كردند. اين‏ها به يك دهم چيزى كه به آن‏ها داده بوديم نرسيده‏اند، آن‏ها پيغمبران مرا انكار كردند، مجازات من چطور بود؟(۴۵)

بگو: من شما را به يك كار سفارش مى‏كنم، كه دوتايى يا يكنفره براى خدا بلند شويد و بعد فكر كنيد. رفيق شما ديوانه نيست. او فقط قبل از رسيدن عذاب شديد به شما هشدار مى‏دهد.(۴۶)

بگو: هر مزدى كه من از شما خواسته‏ام، براى خودتان است، مزد من بر عهده خداست، خدا شاهد هر كارى است.(۴۷)

بگو: خداوند من حقيقت را مى‏گويد، او داناى غيب‏ها است.(۴۸)

بگو: حق آمد و باطل ديگر نمى‏تواند كارى كند و برنمى‏گردد.(۴۹)

بگو: اگر من گمراه شوم بر ضرر خودم گمراه شده‏ام، و اگر هدايت شوم به سبب چيزى است كه خداوندم به من وحى مى‏كند. خدا شنوا و نزديك ما است.(۵۰)

كاش آن وقتى را كه دچار وحشت مى‏شوند مى‏ديدى، راه گريزى وجود ندارد و از جاى نزديكى آن‏ها را مى‏گيرند.(۵۱)

مى‏گويند: به آن ايمان آورديم. چگونه مى‏توانند از راه دور به آن دسترسى پيدا كنند؟(۵۲)

در صورتى كه قبلاً منكر آن مى‏شدند و از راه دور به غيب تهمت مى‏زنند.(۵۳)

بين آن‏ها و آنچه ميل دارند فاصله ايجاد شد. همان‏طور كه قبلاً با امثال آن‏ها شد، آن‏ها در شك و ترديد بودند.(۵۴)